Актуелно

Иако традиционалното инвестирање во недвижности останува главен тренд, последните години се забележуваат нови можности кои привлекуваат капитал од најбогатите Македонци.

Недвижности – вечната сигурност

Без разлика на економските услови, недвижностите се најсигурната форма на инвестиција за богатите во Македонија.

Луксузни станови во центарот на Скопје, модерни вили во периферијата и деловни простории со висока вредност постојано се барани.

Голем дел од инвеститорите купуваат имоти со намера да ги изнајмуваат или препродаваат по повисока цена.

„Пазарот на недвижности е најстабилен и најсигурен начин за чување на капиталот. Не само што вредноста на имотите расте, туку секогаш има побарувачка, особено за елитни локации“, вели Маријан Ивановски, долгогодишен инвеститор во недвижности.

Агробизнисот – неочекуван, но профитабилен сектор

Додека многумина се фокусираат на урбаните области, богатите инвеститори почнаа да вложуваат во земјоделство.

Органските плантажи, производството на вино и експортот на земјоделски производи се атрактивни поради зголемената побарувачка на европските пазари.

„Македонија има совршени услови за производство на органска храна, а странските купувачи се подготвени да платат високи цени. Инвестирањето во модерни фарми и винарии носи огромна добивка“, објаснува Виктор Ангелов, сопственик на една од најголемите органски фарми во државата.

Технолошки стартапи – новата бизнис димензија

Во последната деценија, сè повеќе богати луѓе во Македонија вложуваат во технолошки стартапи. ИТ-секторот е во подем, а многу успешни македонски компании веќе работат на глобалниот пазар.

„Поддршката на стартапи може да биде ризична, но ако го пронајдете вистинскиот проект, добивката е огромна. Иновациите и технологијата се иднината“, вели инвеститорот Дамјан Попов, кој вложува во македонски стартапи со потенцијал за интернационален раст.

Хотелиерство и туризам – капитал во експанзија

Поради зголемениот број туристи во Македонија, особено во Охрид, Скопје и винските региони, богатите инвеститори вложуваат во хотели и туристички комплекси.

Луксузните вили за изнајмување и бутик-хотелите стануваат сè попопуларни.

„Македонија има огромен туристички потенцијал кој допрва ќе се развива. Сите сакаат автентично искуство, а токму тоа е нашиот адут“, нагласува Марко, сопственик на мал хотел во Охрид.

Богатите Македонци не само што вложуваат паметно, туку и го следат глобалниот тренд на диверзификација на инвестициите.

Од недвижности и земјоделство до технологија и туризам, нивниот капитал не стои во банка – туку работи и носи уште поголеми профити.

„Зголемените трошоци, геополитичката несигурност и непредвидливиот развој на пазарот и кај патничките и кај комерцијалните возила влијаеја на нашата профитабилност“, рече извршниот директор на ZF, Холгер Клајн, пренесе германската новинска агенција ДПА.

Тој потврди дека компанијата планира заштеди, вклучително и елиминирање меѓу 11.000 и 14.000 работни места до крајот на 2028 година. Покрај тоа, компанијата веќе спаси еквивалент од 4.000 работни места минатата година преку различни мерки, без отпуштања.

ZF е меѓу најголемите добавувачи на автомобилската индустрија во светот и заедно со производителите ги трпи последиците од падот на побарувачката, особено во сегментот на електрични автомобили.

Компанијата оствари приход од 41,4 милијарди евра во 2024 година, околу 11 отсто помалку од претходната година. Нето загубата по расходите беше 1,02 милијарди евра, во споредба со нето добивката од 126 милиони во 2023 година.

Извор: racin.mk

Системот меѓу Србија и Грција ќе профункционира пред овогодинешната летна сезона, додека системот со Хрватска се очекува да стане функционален до крајот на годината, изјави во четвртокот весникот „Политика“ заменик-шефот на единицата за наплата на патарините на Путеви Србије, Дарко Савиќ.

Савиќ, исто така, рече дека во моментов, српската ознака ETC е функционална во соседните Македонија и Црна Гора. Тој истакна дека досега се регистрирани вкупно 900.000 корисници на ETC, при што уредот ETC го користеле околу 105.000 од нив. Од нив, 75.000 користеле ETC уред за плаќање на е-патарина меѓу Србија и Северна Македонија, а останатите 30.000 – за плаќање електронски патарина меѓу Србија и Црна Гора.

Тој, исто така, рече дека минатата година е регистриран рекорден број од 80 милиони трансакции ETC, што значи дека системот го користеле 80 милиони автомобили, што резултирало со приход од 420 милиони евра (455 милиони долари).

Околу 905 километри автопатишта во Србија се на патарина, од вкупно 1.000 километри активни автопатишта, истакна Савиќ.

Извор: Редакција ТРН

Две истражувања покажаа дека луѓето во Финска се многу свесни за климатските промени и губењето на природата. Повеќе од 85 отсто рекле дека ги виделе ефектите од климатските промени, а 88 отсто влијанието на исчезнувањето на природата ширум светот.

Конкретно, загубата на биолошката разновидност, според 86 отсто од анкетираните, ќе влијае на прашања како што се производството на храна, јавното здравје, безбедноста на снабдувањето и економијата, пишува Euronews.

Повеќето Финци рекоа дека веќе го доживеале влијанието на климатските промени во нивниот секојдневен живот, а 62 отсто сметаат дека последните зими биле поблаги. Повеќе од половина од испитаниците (55 проценти) забележале губење на биолошката разновидност во нивните локални средини.

Луѓето во Финска ја намалуваат потрошувачката за да се справат со емисиите

Во Финска, оваа грижа за природата и климатските промени се рефлектира во однесувањето на луѓето. Нешто повеќе од 40 отсто од испитаниците рекле дека го смениле својот животен стил - вклучително превоз, домување и изборот на храна - за да ги ублажат нивните влијанија врз климата.

Повеќе од половина (53 проценти) рекле дека ја намалиле сумата што ја купувале - што е големо зголемување во однос на 43 проценти забележани пред само две години во претходната анкета. И речиси сите испитаници (91 процент) се согласија дека производите треба да бидат дизајнирани да траат подолго, дури и ако тоа значи дека чинат повеќе.

Меѓутоа, луѓето во Финска се повеќе поделени околу нивните навики во исхраната. Неодамна во земјата беа објавени нови национални препораки за исхрана, кои ги повикуваат луѓето да ја намалат потрошувачката на месо. Повеќето луѓе (69 проценти) веруваат дека климата одржливата исхрана доминантно од растенија треба да чини помалку од онаа со повисоки емисии.

Но, половина од испитаниците се спротивставија на општествените напори за промовирање на диети базирани на растенија.

Чистата природа е важен дел од финскиот идентитет, според 96 отсто од испитаниците. Но, мислењата се поделени речиси точно на половина за тоа дали е соодветно заштитена.

Јавните дебати во Финска моментално се фокусирани на постигнување на целта за јаглеродна неутралност поставена како дел од нејзиниот Закон за климата и на зголемување на шумските јаглеродни тонови.

Од испитаниците, 62 отсто веруваат дека Финска треба да преземе соодветни климатски мерки за да постигне јаглеродна неутралност до 2035 година. 75 отсто од испитаниците велат дека треба да се посвети поголемо внимание на сечењето на шумите и практиките за управување за да се зачуваат јаглеродните тонови.

А јасно мнозинство луѓе (80 проценти) веруваат дека од компаниите треба да се бара да преземат мерки за намалување на емисиите. Кога станува збор за природата, помалку од половина, 41 отсто од луѓето веруваат дека финските компании и сектори соодветно ја земаат предвид биолошката разновидност во нивните активности.

Извор: faktor.mk

Просечните плати најмногу се зголемени во индустриите со пониски примања, како што се текстилната, за обувки, дрвната индустрија и безбедносните служби, каде што зголемувањето е околу 60 евра или повеќе. Но, просечните плати во текстилната, кожарската и безбедносната индустрија и натаму се под илјада евра.

Од почетокот на годинава ослободениот износ на плата е зголемен на 600 евра, што требаше да се почувствува во приходите што вработените ги добија во јануари. Но, тогаш е забележан пад на бруто и нето платите, иако тие требало да бидат за најмалку осум евра повисоки. Тоа донекаде го компензира исплатата за јануари, во февруари.

Медијаната е 1.200 евра 

Жителите на Загреб требаше да почувствуваат растоварување од 0,6 отсто на данокот на доход во приходите платени овој месец. Десетте проценти од најниско платените работници заработиле до 798 евра нето, а следната десетина имала приходи од 799 до 876 евра. Дури 450.000 вработени во правните лица, 30 отсто од сите вработени, заработиле помалку од илјада евра нето. А ако на таа бројка се додадат 206 илјади вработени во занаетчиските и хонорарните професии, каде платите генерално се помали, излегува дека 650 илјади работници имаат плати под илјада евра нето.

Просечната нето-плата за јануари, исплатена во февруари, изнесува 1.200 евра нето и покажува дека секој втор вработен во правните лица заработува до тој износ, а другата половина повеќе. Само една третина од вработените во правните субјекти заработуваат повеќе од просекот, а како што е познато, во последните две години платите растат многу побрзо во јавниот сектор отколку во приватниот сектор.

Гледајќи ги просеците по индустрии, годината не започна добро за телекомуникациите, каде платите за јануари беа дури малку пониски од декември, а слична е состојбата и во финансискиот сектор, додека повеќето други индустрии и гранки сепак се во плус. 

Хрватската влада и централната банка проценуваат дека просечните плати годинава ќе бидат за околу осум отсто повисоки од лани, а оваа бројка е покажана и за месец јануари, каде платите реално се повисоки за осум отсто во однос на истиот месец лани. Номиналниот пораст беше посилен, 12,3 отсто, а разликата ја одзеде инфлацијата, која беше особено силна во јануари. Во однос на претходниот месец, просечните плати се зголемени за 31 евро или 2,3 отсто. Ваквото зголемување главно се должи на зголемувањето на минималната плата.

Помалку жители, повеќе администрација 

Платите од деветтиот, најдобро платен децил, се нешто пониски од оние на крајот на годината и почнуваат од 2.127 евра нето. Според податоците за ноември, првиот процент од најплатените во Хрватска во тој месец заработил над 4.079 евра нето, што е пет и пол пати повеќе од платите во прваоит децил од медијаната.

Хрватското здружение на работодавачи проценува дека, заедно со се попопуларните ослободени од данок, вкупниот приход на вработените ќе се зголеми за околу десет проценти. Синдикатите во јавниот сектор вршат дополнителен притисок врз Владата пред локалните избори да ги зголеми нивните плати, додека приватниот сектор се повеќе користи поевтина увозна работна сила или ги зголемува приходите со проширување на опсегот на ослободени од данок, кои достигнуваат неколку илјади евра по работник годишно.

Главниот економист на ХУП, Хрвоје Стојиќ, е убеден дека зголемувањето на платите во јавниот сектор ја зголеми инфлацијата, а работодавците ја повикуваат владата да спроведе реформа на државната администрација. Евидентиран е тренд на силно зголемување на вработеноста во јавниот сектор, што е за разлика од општиот пад на населението, особено на бројот на ученици и студенти.

Извор: faktor.mk

Највисоката просечна бруто плата е забележана во секторот Компјутерско програмирање, консултантски и сродни дејности, каде што изнесувала 151.137 денари.

Во овој сектор со месеци е највисока просечната бруто плата, а единствено имаше промена лани во декември кога истата беше во секторот Воздухопловен транспорт.

Извор: emagazin.mk

„Освен тоа, членовите ќе добиваат попусти, па дури и бесплатен пристап до курсеви, настапи, предавања и други активности“, се наведува во соопштението.

„Можеме да потврдиме дека Хитроу денеска е отворен и работи со полн капацитет. Тимовите на аеродромот прават се што можат за да ги поддржат патниците погодени од вчерашниот прекин на електричната енергија“, изјави портпаролот.

Портпаролот исто така истакна дека на аеродромот денеска се достапни „стотици“ дополнителен персонал.

„Ги додадовме летовите во денешниот распоред за да ги сместиме дополнителните 10.000 патници кои патуваат низ аеродромот“, рече тој.

За потсетување, летовите беа откажани вчера, при што беа погодени 200.000 патници. Дојдовните авиони беа пренасочени кон други аеродроми во Европа откако во четвртокот вечерта избувна пожар на трафостаница во западен Лондон.

Извршниот директор на аеродромот, Томас Волдби, им се извини на патниците, а полицијата потврди дека пожарот не е сомнителен по потекло. Волдби рече дека прекинот на електричната енергија бил предизвикан од дефект на резервниот трансформатор, поради што тие морале да ги исклучат системите во согласност со безбедносните процедури, додека во тек се напорите да се врати струјата од другите електрични станици.

Хитроу е најголемиот аеродром во Британија, со околу 1.300 полетувања и слетувања секој ден. Минатата година низ неговите терминали поминале рекордни 83,9 милиони патници. Секретарот за транспорт Хајди Александар ја пофали брзата реакција на раководството на аеродромот и нивните партнери од службите за итни случаи. Пожарот избувнал околу 23.20 часот во четвртокот и службите за итни случаи реагирале брзо, додека 120 авиони кои летале за Хитроу морале да бидат пренасочени или да се вратат на аеродромите на полетување.

Извор: trn.mk

Но, колку навистина, како луѓе одговорни за бизнис, успеваме да се насочиме кон продуктивноста и да разбереме што точно значи? И каква корист може тоа да донесе на тимовите, вработените и компанијата?

Во современото деловно опкружување, продуктивноста е еден од клучните фактори што ја одредуваат конкурентноста и одржливоста на бизнисот. Иако повеќето менаџери и сопственици на компании ја разбираат нејзината важност, малкумина навистина сфаќаат што таа суштински значи и како систематски може да се подобри. За вработените, пак, продуктивноста често може да биде нејасен поим, еден од оние често споменувани термини, без да бидат свесни колку може да го трансформира целиот начин на работа.

Вработените и лидерите, главно поради недостаток на целосни информации, може да се плашат од вакви иницијативи и да имаат отпор, бидејќи погрешно може да се протолкува како „мора да работите повеќе“, што во суштина не е значењето на продуктивноста. Тоа е прилика луѓето да работат попаметно и полесно, да прават помалку непотребни задачи, а повеќе да се фокусираат на она што има вистинска вредност. Продуктивноста во тој контекст значи успешно елиминирање на непотребните чекори, намалување на административните процеси, оптимизирање на работните задачи и избегнување на дуплирање на активности.

Продуктивноста не е само прашање на количина на завршена работа – тоа е прашање на квалитет, приоритети и ефикасност. Клучниот предуслов за вистинско зголемување на продуктивноста лежи во способноста на поединецот секојдневно да планира, организира и извршува задачи на начин што носи најголема деловна вредност. Замислете ако секој вработен, веднаш штом пристигне на работа, ја заврши најважната активност за денот како прва задача – колку голема вредност би имало тоа за целиот тим.

Кога вработените имаат слобода да го планираат својот ден и да носат одлуки за сопствените задачи, се зголемува чувството на одговорност и ангажираност. Традиционалниот пристап кон продуктивноста често се сведува на мерење на бројот на завршени задачи или времето поминато на работното место. Иако овие показатели можат да бидат корисни, тие не ја одразуваат вистинската деловна вредност на работата. Проблемот со ефикасноста најдобро го илустрира оваа мисла: „Неуспехот во извршувањето е еден од најголемите проблеми во денешните организации. Многу луѓе ја мешаат активноста со успехот. Постојано зборуваат, одржуваат бесконечни состаноци, прават одлични планови, но во конечната анализа, никој не ја завршува работата и не го носи потребниот резултат“ – Брајан Трејси.

Затоа, ефикасноста не може да се мери само квантитативно – клучно е да се разбере контекстот и важноста на задачите. Вработен може да заврши десет задачи во текот на денот, но ако тие не придонесуваат за стратешките цели на компанијата, вистинската продуктивност останува ниска. Од друга страна, вработен кој завршува три клучни задачи што носат приходи, ја зголемуваат профитабилноста или ги оптимизираат деловните процеси, создава многу поголема вредност за организацијата.

Поради тоа, мерењето на продуктивноста не треба да се темели само на бројот на завршени задачи, туку и на анализата на видот на работата, важноста на задачите и нивниот придонес кон целокупното работење. Освен тоа, треба да се испита колку време се троши на задачи со мала вредност и колку вработениот е фокусиран на клучните приоритети.

Клучот лежи во дневното планирање. Секој вработен, без разлика на нивото на одговорност, треба да го започне денот со јасен план – кои задачи се приоритетни, што мора да биде завршено тој ден и кои активности носат најголема деловна вредност. Успешното планирање значи јасно разликување меѓу итните и важните задачи. Итните задачи често ја одвлекуваат вниманието од она што е навистина значајно за долгорочниот успех. Вработен кој е способен да ја препознае оваа разлика и да го структурира својот работен ден така што најважните задачи ги завршува први, станува клучен ресурс во тимот.

Освен тоа, важно е да им се овозможи на вработените самите да ги дефинираат своите приоритети. Кога имаат слобода за планирање и носење одлуки, нивната одговорност и ангажираност значително се зголемуваат. Довербата во нивната способност самостојно да управуваат со своето време и приоритети е темел за одржлива продуктивност.

Продуктивноста не е само индивидуална одговорност – таа е резултат на успешна тимска работа и усогласеност во организацијата. Затоа е клучно да се обезбеди транспарентна и јасна комуникација во тимот. Секој вработен треба да знае како неговата работа придонесува кон целокупното работење, кои се целите на компанијата и како неговиот труд влијае на успехот на тимот. Еден од најчестите проблеми во модерните организации е недостатокот на јасни информации за тоа што точно се очекува од вработените.

Редовното следење на видот на работата и ефективноста на вработените овозможува препознавање на вистинските таленти во организацијата. Не сите вработени се подеднакво успешни во сите видови работа – некои се одлични во аналитички задачи, други во комуникација и преговарање. Наместо сите да прават сè, многу поважно е секој да дава најголем придонес во својата област.

Препознавањето на индивидуалните таленти е клучно за оптимизација на работните процеси и зголемување на ефикасноста. Кога менаџерите знаат кои вработени се најдобри во одредени задачи, можат стратешки да ги прераспределат обврските и да го зголемат целокупниот учинок на тимот.

Првиот чекор кон ново ниво на продуктивност е едноставен – запрашајте се: Кој е највреднaта задача што можам да го завршам денес? Кога ова прашање ќе стане секојдневна пракса, целата организација ќе се движи кон одржлив успех.

Извор: poslovni.hr

Во јануари е исплатена просечна плата од 43.05 денари. За 8,9 проценти повисока во споредба со минатогодишниот јануари. Ова е нето-износот, додека бруто е 64.697 денари.

Според податоците на Државниот завод за статистика, индексот на просечната месечна исплатена нето-плата по вработен во јануари 2025 година, во однос на јануари 2024 година, изнесува 108.9.

Зголемувањето е засновано на движењата забележани кај просечната месечна исплатена нето-плата по вработен во три сектори. Во Уметност, забава и рекреација просечната плата е повисока за 15,6 насто и е на ниво од 43.927 денари. Просекот во Административни и помошни услужни дејности е 34.045 денари (+ 12%), додека просечната плата во Образование се зголемила за 11,4 проценти и е 42.936 денари.

Во други три сектори, пак, има месечно намалување на просекот. Се работи за Градежништвото со минус 6,6 отсто и просечно исплатени 38.435 денари, за Преработувачката индустрија (-5,4%) каде што е 37.021 денар и за Финансиските дејности и дејностите на осигурување чиј просек е намален за 4,5 проценти и изнесува 57.903 денари.

Најниската просечна плата од 30.932 денари во јануари е исплатена во секторот Објекти за сместување и сервисни дејности со храна. Најголемиот просек го има во Информации и комуникации – 80.215 денари.

Додека пак, просечната месечна исплатена бруто-плата по вработен, во јануари 2025 година, изнесувала 64 697 денари.

Споредете ја вашата плата сега на ЛИНКОТ, или пробајте ја алатката бесплатно ТУКА (за компании.)

Драги работобаратели,

Според најновите податоци, просечната плата во Македонија за месец јануари 2025 година изнесува 43.050 денари, проверете колкава е актуелната плата! 

Ако сакате да дознаете дали вашата плата е на висината што ја заслужувате, ви нудиме можност да ја споредите со актуелниот пазар – анонимно и бесплатно! Еве неколку причини зошто да ја споредите својата плата на MojaPlata.mk:

Дознајте колку заработуваат другите на вашата позиција

Алатката за плати Моја Плата ви дава репер за споредување на вашиот моментален надоместок во однос на индустриските стандарди. Оваа информација ќе ви помогне да процените дали сте компензирани праведно за вашите вештини, искуство и одговорности.

Добивате преговарачка моќ

Вооружени со податоци од Моја Плата, ќе можете поефикасно да преговарате за време на разговорот за плата со вашите сегашни или потенцијални работодавачи. Откако ќе го пополните прашалникот за плата, ќе добиете конкретни податоци за поддршка на вашите барања за компензација.

Планирање на кариера

Моја Плата често вклучува информации за трендовите на компензација и проекции за одредени индустрии и улоги. Овие податоци можат да ви помогнат да донесете издржани одлуки за вашиот кариерен пат.

Свесност за пазарната вредност

Споредбата на плати преку Моја Плата ви помага подобро да ја разберете вашата пазарна вредност. Овие информации можат да бидат клучни кога разгледувате понуди за работа, унапредувања или размислувате за промени во кариерата.

Накратко, учеството во истражувањето за плати Моја Плата е взаемно корисна алатка која им овозможува и на поединците и на организациите да донесуваат информирани одлуки во врска со платите, планирањето на кариерата и целокупното управување со работната сила.

Споредете ја вашата плата ТУКА

Голем дел од нив се загрижени дали строгите мерки ќе ги засегнат и нив и дали ќе мора да се вратат во Македонија.

Политиката на новата германска влада е намалување на бројот на имигрантите, па оваа одлука е резултат на економската нестабилност, рецесија и промени во политиките.

Според агенциите за посредување при вработување, моменталната побарувачка за работна сила во Германија е значително намалена, а многу сектори, вклучително и градежништвото, веќе не вработуваат во истиот обем како претходно.

Покрај тоа, значителен број Украинци кои поради војната се преселија во Германија добија право на престој и работа, што дополнително влијаеше на вработувањата на работници од Балканот.

Балканските држави, Македонија, Србија, Босна и Херцеговина, Албанија, Косово и Црна Гора, од 2016 година имаа можност за легален влез на нискоквалификувани работници во Германија. По последните измени, бројката е значително намалена.

Германските работодавачи предупредуваат дека овие нови ограничувања на квотите може да доведе до недостиг на работна сила во одредени сектори како што се градежништвото, угостителството и негата.

Зголемувањето на трошоците за живот и намалените можности за вработување придонесуваат дел од македонските работници да се враќаат во земјата.

Извор: mkd.mk

Предупредувањето доаѓа на денешниот Светски ден на глечерите кој се одбележува првпат.

За 48 години од 1976 година, глечерите ширум светот изгубиле речиси 9.200 гигатони мраз, според Светската служба за следење на глечерите (WGMS) на Универзитетот во Цирих. Еден гигатон е милијарда тони.

Оваа загуба е еквивалентна на блок мраз дебел 25 метри со големина на Германија, рече директорот на WGMS, Мајкл Земп.

СМО исто така соопшти дека топењето на глечерите го подигнало нивото на морето за 18 милиметри од 2000 година.

Земп рече дека за секој милиметар покачување на нивото на морето, дополнителни 200.000 до 300.000 луѓе се соочуваат со зголемен ризик од поплави.

Глечерите, заедно со ледените плочи на Антарктикот и Гренланд, држат 70 проценти од светските ресурси на свежа вода, според СМО.

- Зачувувањето на глечерите не е само еколошка, економска и општествена потреба. Тоа е прашање на опстанок, рече генералниот секретар на СМО, Селест Сауло.

Додека намалувањето на глечерите некогаш беше ограничено на одредени региони, СМО забележа дека сите 19 глечерски региони ширум светот доживеале загуба на мраз во последните три години.

Глечерите се намалиле во овој период повеќе отколку во кој било друг тригодишен период од почетокот на евиденцијата во 1970-тите.

Извор: kanal5.com.mk

 Овој метод е повеќе од 10 пати побрз и користи илјадници пати помала компјутерска моќ од досегашните системи, според ново истражување на Универзитетот во Кембриџ.

Како што пренесува „Индепендент“, ВИ-порталот „Ардварк ведер“ обезбедува план за замена на целиот процес со вештачкоинтелигентно на необработени податоци од метеоролошките станици, сателити, метеоролошки балони, бродови и авиони од целиот свет.

Ова нуди потенцијал за огромни подобрувања во брзината, точноста и трошоците за прогнозирање, според истражувањето на научниците од Кембриџ, „Мајкрософт“, Институтот „Алан Тјуринг“ и Европскиот центар за прогноза на временски услови со среден опсег.  

Извор: nezavisen.mk

Исто така, иако Албанија прави импресивни чекори во економските трансформации – секој можеше да види дека земјата, која беше многукратно посиромашна од Југославија во 1991 година, сега е на исто ниво со Северна Македонија, Србија или Босна и Херцеговина – повеќето инвестиции се врзани за главниот град Тирана или брегот. Тоа им остава малку надеж на Албанците од внатрешноста, а со тоа и на многу иселеници.

Од друга страна, Албанија е една од најбрзо растечките туристички дестинации на Медитеранот, каде што одличните плажи, гастрономијата и пријателските локални жители привлекуваат милиони туристи секое лето во изминатата деценија.

Бидејќи Албанија е слабо поврзана со остатокот од светот по пат и железница, таа – како Црна Гора и голем дел од Грција – се етаблира првенствено како воздушна дестинација. Минатата година беше рекордна за албанскиот туризам, предводен од Драч, Валона, Саранда, а од неодамна и сè поинтересните албански планини.

А таму каде што има многу иселеници и многу туристи, има и многу летови. И тука доаѓа главниот аеродром во Албанија, Ринас во Тирана, кој во последниве години постојано се наоѓа на прво место – или на самиот врв – на листите со најбрзо растечки аеродроми. Меѓународниот аеродром во Тирана (ТИА) опслужил дури 10,7 милиони патници во 2024 година, што претставува раст од 48 отсто во споредба со претходната година и импресивни 225 отсто повеќе од 2019 година. Нето добивката ќе изнесува дури 41,3 милиони евра.

Инвестиции, инвестиции…

Се поставува прашањето – како Тирана го постигна тоа? Зошто многу потрадиционалните пазари и аеродроми „се мачат“ со профитабилноста и зголемувањето на бројот на патници или зошто земјите со речиси идентични понуди, како Црна Гора, не можат да ги постигнат резултатите на Албанија?

Првиот фактор се, се разбира, инвестициите – но внимателни инвестиции, како оние што ги направи Групацијата Кастрати, која го презеде управувањето со аеродромот во 2020 година. Инвестираше многу пари во инфраструктурата, околу 100 милиони евра, што значително го зголеми просторот на аеродромот – површината на терминалот е зголемена за повеќе од три пати.

Но, тоа не е крајот – проектот сè уште е во тек и до крајот се очекува аеродромот да има дури 100.000 квадратни метри терминална површина, пишува црногорскиот портал Инвеститор, додавајќи дека овие инвестиции овозможиле значително зголемување на капацитетот, побрз проток на патници и подобрени услуги.

Разлики во моделите

Често слушаме дека белградскиот аеродром Никола Тесла е еден од најбрзо растечките, но разликите во моделот на раст се повеќе од очигледни. Белград тоа го постигна со инвестирање, пред сè, во националната авиокомпанија, со државни субвенции. Сè уште е мал бројот на нискобуџетни авиокомпании, како и бројот на летови (во споредба со големината на аеродромот и градот).

„Рајанер“ со години го заобиколува Белград, а концесионерот, француската компанија „Винчи“ постави услов во близина да нема аеродроми со голем број патници, што практично ја задушува конкуренцијата и тоа се одрази на нишкиот аеродром „Константин Велики“. Тоа, пак, не донесе поголем број на патници од регионот, бидејќи жителите на тој дел на Србија почесто летаат од Софија, Скопје и Приштина, која исто така бележи силен раст.

Од друга страна, клучен фактор за растот на Ринас е соработката со нискобуџетните авиокомпании. Wizz Air и Ryanair доминираат на албанскиот пазар, со пазарен удел од 54,84% и 22,23%, соодветно. Друга работа е укинувањето на монополот на меѓународните летови, што ги намали цените на билетите и ја зголеми конкуренцијата.

Слична стратегија беше имплементирана од аеродромот во Приштина кој брзо расте.

Гледаме дека земјите од регионот не го следат примерот на Србија ниту во привлекувањето субвенционирани странски директни инвестиции ниту во управувањето со најголемиот аеродром. Тие гледаат кон Албанија. Во Црна Гора, во тек е процесот на предавање на аеродромите во Подгорица и Тиват на управување со концесии, а коментаторите го наведуваат моделот Ринас (официјално – аеродромот Мајка Тереза). Во следните неколку месеци, Владата на Црна Гора ќе избира меѓу тројца кандидати на тендерот: Меѓународната корпорација на аеродромот Инчеон од Јужна Кореја, Корпорацион Америка аеродроми (CAAP) од Луксембург и турскиот ТАВ.

Во секој случај, стратегијата на Ринас сега се проучува како пожелен бизнис модел и се надеваме дека некој овде ќе „копира“ барем некои елементи од оваа успешна приказна.

Извор: biznisinfo.mk

Првично беше планирано да се укинат хартиените карти за патување во мај, но нискобуџетната авиокомпанија, која работи и во Црна Гора, сега потврди дека клиентите ќе имаат рок до ноември да се подготват за промената.

Рајанер соопшти дека 80% од неговите клиенти веќе користат дигитални карти за бординг, но со околу 200 милиони патници годишно, тоа сепак остава околу 40 милиони клиенти кои користат хартиени карти за бординг годишно.

„Патниците на „Рајанер“ повеќе нема да преземаат и печатат хартиена карта за бордирање, туку наместо тоа ќе користат дигитална карта за патување, генерирана во нивната апликација myRyanair за време на пријавувањето“, соопшти авиопревозникот.

Тие очекуваат да ги елиминираат речиси сите такси за пријавување на аеродромот од ноември 2025 година, бидејќи сите патници ќе се пријавуваат онлајн/во апликација за да ја генерираат својата дигитална карта за патување.

На оние кои немаат паметни телефони им се советува да побараат помош од пријатели или членови на семејството кои имаат уреди што можат да ја инсталираат мобилната апликација Ryanair.

Извор: biznisinfo.mk

Според податоците, корисниците во просек зборувале 12,56 минути месечно преку фиксна линија, при што најголемиот дел од сообраќајот – 4,33 минути – бил остварен во рамките на иста фиксна мрежа. Разговорите кон други фиксни мрежи изнесувале 1,70 минути.

Кај мобилните мрежи, просечниот сообраќај во сопствена мобилна мрежа достигнал 3,21 минути, додека кон други мобилни мрежи во земјава изнесувал 3,14 минути, а кон странски мрежи само 0,18 минути.

Во споредба со 2023 година, забележан е пад на вкупниот телефонски сообраќај кон сите дестинации.

Раст на фиксната телефонија преку безжични и оптички технологии

Во 2024 година бројот на фиксни линии пораснал за 1,96% во однос на претходната година. Сепак, PSTN линиите се намалиле за 27,88%, додека VoIP линиите преку бакарна мрежа бележат пад од 7,48%. Во исто време, линиите преку безжични технологии се зголемиле за 4,56%, достигнувајќи 95.108 корисници.

Значителен раст од 17,34% е забележан и кај фиксните линии преку оптичка мрежа (FTTH), кои во 2024 година достигнале 130.344 корисници.

Во однос на мобилните мрежи, бројот на активни претплатници во 2024 година се намалил за 0,04% во споредба со претходната година. Додека резиденцијалните постпејд корисници бележат раст од 3,38%, деловните претплатници се намалиле за 0,14%.

Овие податоци покажуваат дека фиксната телефонија сè уште има своја улога на пазарот, додека мобилните комуникации забележуваат стабилизација, со тренд на намалување на вкупниот број разговори.

Извор: racin.mk

Сепак, има работодавачи кои се подготвени да ја дадат првата шанса и да ги вработат оние кои немаат претходно искуство.

Надалеку се слуша моќно CV
Доколку немате работно искуство, треба да се посветите на пишување биографија и да дозволите вашето CV да покаже зошто се издвојувате од другите кандидати. Вашето CV треба да ги содржи сите информации за вас и вашето образование, вештини, интереси и каква било волонтерска работа за да може работодавачот да види колку сте работеле на себе и сте создале можности за вработување. Ова е првиот контакт помеѓу вас и работодавачот и треба да воспостави некаква врска што ќе ве препорача и ќе ве направи кандидат за разгледување. Ако некогаш сте волонтирале или имате професор од вашиот универзитет кој е подготвен да ви напише писмо со препорака, додајте го во вашето CV бидејќи понекогаш таквите иновативни работи можат да го привлечат вниманието на потенцијалниот работодавец.

Земете ги работите во свои раце
Ретко е работата да тропне на вашата врата, затоа одлучете се да тропнете на вратите, и тоа на многу од нив. Кога ќе одлучите дека сакате да започнете да барате работа, направете неколку копии од вашата биографија и почнете да ги посетувате институциите и компаниите каде што би сакале да работите. Има работодавци кои ја ценат проактивноста и може да ја гледаат оваа ваша одлука како подготвеност за преземање предизвици и недостаток на страв од посветеност на проекти и нови можности. Понекогаш е важно да не се потпирате на помош, туку да го искористите вашето знаење и желба за вработување како најдобра мотивација.

Барајте огласи за работа
Кога ќе почнете да барате работа, важно е да знаете како да ги прегледате огласите за работа и да одлучите дали работата е соодветна за вас. Повеќето пребарувачи имаат дополнителни филтри кои можат да ви помогнат да ги прегледате сите реклами во областа за која сте заинтересирани врз основа на неколку критериуми. Можете исто така да ги разгледате работните места по град и да ја најдете онаа што е идеална за вас.

Дополнително образование
Денес е речиси невозможно да се вработите доколку не сте напредни познавања на англискиот јазик и не сте писмени компјутери. Ако сакате да аплицирате за работа за која ќе ви треба дополнително знаење, потрудете се да завршите курс – без разлика дали тоа е јазик, компјутерска програма или вештина што може да ви помогне да бидете кандидат за интерес. Секоја дополнителна ставка во вашата биографија која оди подалеку од само напишани зборови, а може да се потврди со сертификат, ќе ви донесе дополнителни поени кога аплицирате за работа.

Подгответе се за разговор
Без разлика дали одите на веќе закажано интервју за работа или само го носите вашето CV со надеж дека некој ќе ве смета за работа, треба да ги научите основните начини на комуникација со потенцијалниот работодавец. Психологијата е полна со совети за вакви ситуации, а цели студии се посветени на обука на луѓе за интервјуа за работа. Користете ги најпознатите техники кои ќе ви помогнат да научите како да ги балансирате сите теми во разговорот, особено делот каде што ќе треба да најдете баланс помеѓу претставувањето во најдобро светло и откривањето на некои ваши недостатоци.

Иако е секако потешко да ја добиете првата работа, постојат начини да се подготвите за тоа и да најдете работа дури и без претходно искуство. Со мала подготовка пред да одите на интервју, брзо ќе ја добиете вашата прва работа и можност да се докажете.

Извор: biznisinfo.mk

Бројката од годишната прогноза за потребите за домување објавена во четвртокот е помала од проценките на повеќето водечки институти. ББСР подготвува извештај за Министерството за градежништво.

Владата во заминување вети во својата програма на крајот на 2021 година дека ќе гради 400.000 станови годишно, но секоја година значително ја промашуваше целта.

Според податоците на ББСР, во 2023 година биле завршени 294.400 станови, од кои 90 проценти биле нови згради.

Во исто време, потребите за домување многу варираат во различни региони. Тесните грла се особено изразени во големите градови, каде што дефицитот ги поскапи градежните работи и киријата.

Така, само во седум германски метрополи – Берлин, Минхен, Хамбург, Франкфурт, Штутгарт, Келн и Дизелдорф – годишно се потребни околу 60.000 нови станови.

Од друга страна, побарувачката опаѓа во периферните области.

Прогнозата за германските станбени потреби го опфаќа периодот од 2023 до 2030 година. ББСР ја базира проценката на тековниот развој на фактори како што се демографијата и изградбата на станови.

Извор: biznisinfo.mk