Тетовскиот грав, некогаш симбол на македонското земјоделство, сега достигнува цена од 400 денари за килограм, додека кочанскиот ориз, исто така некогаш препознатлив по својот квалитет, се продава за над 100 денари за килограм.
Граѓаните велат дека не само што производите станале скапи, туку и квалитетот се изгубил, што дополнително го засилува незадоволството.
Земјоделците предупредуваат дека кризата е длабока и дека повеќето земјоделски производи веќе се увезуваат, додека македонското производство речиси исчезнува.
„Порано имавме за извоз, сега немаме ни за нас“
Ситуацијата е катастрофална, вели Зоран Јовановски, земјоделец од Полошко кој се занимава со производство на грав и други зеленчуци.
„Порано произведувавме доволно за целата држава, па дури и за извоз. Сега, 80 проценти од тоа што се продава на пазарите е увоз. Нашето производство не само што не може да одговори на потребите, туку и се соочува со големи трошоци и недостаток на поддршка од страна на државата. Скапото ѓубриво, поскапата вода и недостигот на субвенции го прават производството непрофитабилно“, објаснува Јовановски.
Според него, климатските промени и лошите економски услови дополнително ја отежнуваат ситуацијата.
„Сите овие години вложуваме труд, но резултатот е разочарувачки. Нашиот грав веќе не се произведува во количини како порано, а тој што се произведува не може да биде конкурентен на пазарот“, додава Јовановски.
Граѓаните загрижени за квалитетот
Граѓаните, пак, забележуваат дека и покрај високите цени, квалитетот на земјоделските производи е значително намален.
Мирјана Боцевска, редовен купувач на пазарот во Скопје, вели:
„Тетовскиот грав кој го купувавме пред неколку години беше незаменлив по вкус и квалитет. Сега не можам ни да го најдам, а ако го најдам, е многу скап. Наместо тоа, купуваме увезен грав од Киргистан или од Египет, кој не само што е со сомнителен квалитет, туку го нема ни приближно истиот вкус“.
Исто така, Боцевска нагласува дека состојбата е слична и со другите производи.
„Сѐ што купуваме е скапо и не е квалитетно како порано. Тешко е за нас како потрошувачи да продолжиме да плаќаме високи цени за производи кои не го оправдуваат својот квалитет“, вели таа.
Увозот ја задушува домашната економија
Економските аналитичари објаснуваат дека причините за сегашната состојба се повеќеслојни, но дека еден од главните фактори е зголемениот увоз на земјоделски производи, што директно го задушува домашното производство.
„Увозот на земјоделски производи станува неопходност бидејќи домашните производители не можат да ги задоволат потребите на пазарот, како резултат на многу фактори – од зголемените производствени трошоци до недоволната поддршка од државата. Тоа доведува до ситуација каде земјоделците не можат да ги понудат своите производи на конкурентни цени, а граѓаните се принудени да купуваат увезена стока, што го намалува локалниот приход“, објаснуваат експертите.
Според нив, решението би било поинтензивна поддршка за домашните производители, вклучувајќи субвенции и инвестиции во модерна земјоделска опрема.
„Македонија има потенцијал да се врати на патот на квалитетно и обемно производство, но тоа бара соработка меѓу државата и земјоделците“, порачуваат економистите.
