Цените на какаото и кафето скокнаа за околу 180% и 70%, соодветно, во 2024 година, поттикнати од прекините на синџирот на снабдување, неповолните временски услови и растечката глобална побарувачка.
Додека стабилизацијата е на хоризонтот, временските неизвесности и геополитичките тензии сугерираат дека овие пазари ќе останат многу нестабилни и непредвидливи.
Да почнеме со цените на какаото, кои минатата година се искачија на највисокото ниво во повеќе од една деценија, со пораст од неверојатни 180%, дури и надминувајќи ги добивките на Биткоинот. Овој скок беше поттикнат од најголемиот глобален дефицит на понудата во последните шест години. Лошите временски услови во клучните земји производители како Брегот на Слоновата Коска и Гана – заедно со другите западноафрикански земји, кои сочинуваат повеќе од 70% од глобалното производство на какао – резултираа со разочарувачки жетви. Ситуацијата дополнително се влошува со стареењето на какао дрвјата, побавните стапки на нови садење и зголемувањето на болестите на земјоделските култури.
Како резултат на тоа, глобалните резерви на какао паднаа на најниско ниво во повеќе од една деценија, одбележувајќи трета последователна година на дефицит и зголемена загриженост на пазарот. Додека сезоната 2024/2025 ветува потенцијално закрепнување и изгледите за иднината изгледаат посветли, остануваат неизвесностите околу временските случувања во Западна Африка. Се очекува новите производители на какао во Латинска Америка да помогнат да се олесни товарот на традиционалните добавувачи во следните две сезони, иако нивното влијание останува неизвесно и може да биде потребно време за да се почувствува.
Цените на кафето исто така се зголемија во 2024 година, пораснаа за приближно 70% и достигнаа највисоко ниво на сите времиња. Неповолните временски услови во главните земји кои произведуваат кафе, како Бразил и Виетнам, беа клучните двигатели на овие зголемувања. Бразил, најголемиот производител на кафе Арабика, се соочи со големи суши и шумски пожари во критичните региони како Сао Паоло. Во меѓувреме, Виетнам, водечки производител на кафе Робуста, доживеа долги суши, што резултираше со ниски нивоа на влага во почвата, дури и по дожд. Овие услови предизвикаа дрвјата од кафе да дадат премалку цвеќиња, но премногу лисја. Дополнително, значителната штета од тајфунот дополнително ги намали глобалните резерви, кои веќе беа затегнати поради тековното закрепнување на пандемијата, како и геополитичките предизвици, како што се немирите на Блискиот Исток. Дополнително на притисоците од страната на понудата се зголемува глобалната побарувачка за кафе, особено на големите пазари како Кина.
Цените на какаото и кафето најверојатно ќе останат нестабилни поради неизвесноста во глобалната трговија, вклучително и големата можност за трговска војна поради царинските закани.
Проекциите за 2025 и 2026 година укажуваат на релативно позитивни пазарни услови, со очекувана стабилизација на цените и благ пад. Сепак, овие проекции би можеле брзо да бидат поништени со влошување на временските услови или нови нарушувања на синџирот на снабдување, што ја нагласува тековната непредвидливост на овие пазари.
Извор: denar.mk
