Во последните години, евтината брза мода („fast fashion“) стана глобален феномен, привлекувајќи милиони потрошувачи со ниски цени и брзи промени на трендовите.
Но, зад шарените излози и атрактивните попусти се крие суровата реалност – експлоатација на работниците, загадување на околината и уништување на локалните текстилни индустрии.
Дали навистина ја плаќаме вистинската цена за оваа облека?
Невидливата страна на „брзата мода“
Производството на евтина облека често се потпира на фабрики во земји со ниски трошоци на работна сила, каде работниците се приморани да работат во тешки услови за минимални плати.
Мартина Илиев, истражувачка во полето на трудовите права, вели:
„Многу од овие фабрики функционираат без регулативи, а работниците, често малолетни, работат по 12-14 часа дневно за плати што не ги покриваат ни основните потреби. Вистинската цена на евтината облека ја плаќаат тие што ја произведуваат“.
Но, проблемот не завршува тука. Освен експлоатацијата, модната индустрија е еден од најголемите загадувачи на планетата.
Производството на текстил троши огромни количества вода, додека синтетичките материјали, како полиестерот, ослободуваат микропластика која завршува во океаните.
Удар врз локалниот пазар
Покрај глобалните последици, „брзата мода“ има разорен ефект и врз локалните текстилни бизниси.
Мали производители кои некогаш беа двигатели на економијата сега се соочуваат со пад на побарувачката.
Александар, сопственик на локален бренд за облека, објаснува:
„Ние не можеме да се натпреваруваме со цените на мултинационалните компании. Квалитетната, рачно изработена облека чини повеќе, но купувачите се навикнати на евтините парчиња кои се менуваат секоја сезона“.
Според него, доколку трендот продолжи, домашните производители ќе исчезнат, оставајќи ја економијата уште позависна од увозот.
Одговорна потрошувачка
Иако борбата против „брзата мода“ изгледа како огромен предизвик, експертите велат дека секој потрошувач има улога во промена на ситуацијата.
Избирањето квалитетна облека, купувањето од локални брендови и поддршката на одржливи иницијативи може да направи разлика.
Активистите за правата на работниците порачуваат:
„Не мора да се откажеме целосно од модата, туку да станеме посвесни купувачи. Наместо да купуваме десетици евтини парчиња, подобро е да инвестираме во облека што трае“.
Додека трендовите доаѓаат и заминуваат, вистинската мода е онаа што не остава трајни последици врз луѓето и планетата.
Затоа, следниот пат кога ќе видите неверојатен попуст, запрашајте се: која е вистинската цена што некој друг ја плаќа за таа евтина маичка?
