Во срцето на Македонија, скриени меѓу ридовите и планините, постојат села кои полека ја губат својата младост.
Стареењето на населението е проблем што се чувствува низ целата земја, но некои луѓе решиле да останат и да му дадат живот на местото каде што се родиле.
Иако младите заминуваат во градовите или странство во потрага по подобра егзистенција, оние што останале во селата го продолжуваат животот со надеж, упорност и со љубов кон земјата.
„Ова е мојот дом, каде би одел?“
Чичко Стојан од село Богомила е еден од оние што никогаш не го напуштиле своето родно место.
Со работливи раце и изморено лице, тој раскажува за животот што го живее со децении.
„Јас тука сум се родил, тука пораснав и тука ќе останам. Децата ми се во Скопје, внуците доаѓаат за празници, ама јас немам намера да одам во град. Овде воздухот е чист, земјата е плодна, а јас уште можам да работам,“ вели Стојан додека полека ја поправа оградата на својот двор.
Тој, како и многумина во македонските села, го одржува традиционалниот начин на живот.
Секое утро станува рано, го храни добитокот и ги обработува нивите. За него, селото не е место што треба да се напушти, туку наследство што треба да се зачува.
„Без нас, селото би било пусто“
Во село Стровија, кое брои едвај 20 жители, животот се одвива според ритамот на природата.
Бисера и Војче се меѓу последните постојани жители.
„Некогаш овде имаше стотици луѓе, сега се бројат на прсти. Но, ние си го сакаме местото. Имаме градина, чист воздух, планина, мир и спокој. Ако не сме ние, селото би било само збир на празни куќи“, раскажува Бисера.
Таа признава дека понекогаш е тешко, особено во зимскиот период кога снегот знае да ги затрупа патиштата, но не се жали.
Вели дека мирот што го имаат овде не може да се спореди со вревата на градот.
Има ли надеж за селата?
Стареењето на населението е еден од најголемите предизвици со кои се соочуваат македонските рурални средини.
Недостатокот на млади луѓе значи дека многу села ќе исчезнат во наредните децении. Сепак, има примери на иницијативи за оживување на селата.
Во некои населени места, како село Бучин, поединци се враќаат од градовите и започнуваат мали земјоделски бизниси.
Младите кои остануваат гледаат потенцијал во органското производство, руралниот туризам и одржливиот начин на живот.
„Секој кој сака може да најде работа на село. Потребни се поддршка од државата и инвестиции во инфраструктурата. Ако има пат, интернет и можност за продажба на производите, зошто да не живееме овде?“ вели Марко, еден од ретките млади луѓе кои одлучиле да останат и да работат во своето родно место.
Додека селата стареат, тие и понатаму остануваат сведоци на историјата, традицијата и борбата за опстанок.
Прашањето е дали државата и општеството ќе најдат начин да ги зачуваат овие заедници или ќе дозволат тие да станат само спомени во раскажувањата на старите жители.
