Постојат многу причини поради кои би можеле да сакате да „се избришете“ од интернет. Од големиот број спам пораки до заштита од прецизно осмислени измами кои се потпираат на достапноста на вашите лични податоци. Но, проблемот е многу подлабок од тоа.
Оставањето лични информации на интернет ве прави поподложни на кражба на идентитет, вид измама што може да доведе до тоа криминалци да отвораат кредитни линии на ваше име. Следењето на локацијата и другите податоци може да им овозможи на злонамерни лица да извршат кривични дела. Дури и наизглед безазленото споделување на лични податоци може да биде доволна причина да посакате да се избришете од интернет.
Можеби ќе забележите дека вашите апликации за кредит се неочекувано одбиени, премиите за осигурување растат или процесот на барање работа станува потежок. Компаниите можат да го проверуваат вашиот кредитен рејтинг, но овие ефекти можат да произлезат од неточни, застарени или ирелевантни информации што се користат при носење одлуки што реално влијаат врз вас.
Не мора целосно да се избришете, често е доволно да ги отстраните вашите лични информации од јавниот домен. Лични информации вклучуваат вашето име (сегашно и претходно), адреса, е-пошта, телефонски броеви, образование, работна историја, финансиски податоци, брачен статус, па дури и евентуално досие.
Овие не се информации што сакате да бидат достапни за сомнителни компании кои ги собираат и препродаваат, или за секој што може да ги најде преку едноставно пребарување на Google.
Постојат два начина да се справите со овој проблем:
- Да идентификувате како ги поставувате личните податоци на интернет и да го намалите нивниот обем.
- Да ги спречите компаниите да ги собираат и дистрибуираат вашите податоци во иднина.
Запрете го ширењето на веќе достапните лични податоци
Секој што користи интернет веќе има одредени лични информации што циркулираат на мрежата. Затоа, првиот чекор е да го прекинете протокот на информации што веќе се објавени.
Запрете ги компаниите што собираат и продаваат лични податоци
Постојат компании – познати како „брокери на податоци“ – кои се специјализирани за собирање, организирање и продавање лични информации. Тие ги добиваат вашите податоци преку пребарување на веб-страници, купување бази на податоци или на други начини. Највидливите брокери се сајтови за „пребарување луѓе“, кои дозволуваат секој да најде информации за вас преку едноставно пребарување.
Можете да проверите кои информации се достапни за вас со пребарување на вашето полно име, адреса или телефонски број. Овие страници обично прикажуваат основни информации бесплатно, но целосните податоци ги чуваат зад платен пристап (paywall).
Овие брокери ги продаваат вашите податоци на секого што сака да плати за нив, вклучително и на работодавци, осигурителни компании, банки, па дури и измамници.
Што можете да направите?
Закони за приватност во некои држави бараат од брокерите на податоци да обезбедат опција за отстранување на податоците. Посетете ги нивните веб-страници и побарајте опција за бришење на вашите информации.
Отстранете ги личните информации од резултатите на Google
Google пребарувачот може да открие голем број ваши лични информации на секој што знае барем едно ваше основно парче податок (име, адреса, телефон, е-пошта). Со новите технологии за „пребарување лица“, дури и фотографија може да биде доволна за да ве идентификува.
Google нема секогаш да ги отстрани линковите од резултатите на пребарување, но можете да поднесете барање за бришење на лични информации преку нивните алатки за приватност. Сепак, имајте на ум дека ова не ги брише информациите од оригиналните веб-страници, туку само од резултатите на Google.
Спречете појава на нови лични информации на интернет
Ако не преземете мерки за спречување на идното објавување на вашите податоци, тогаш отстранувањето на постоечките информации нема да биде доволно.
Внимателност на социјалните мрежи
Социјалните мрежи ве поттикнуваат да „споделувате“ информации, но тоа значи „јавно објавување“ на лични податоци.
- Најбезбедна опција е бришење на вашите профили.
- Доколку не сакате да го направите тоа, прилагодете ги поставките за приватност за да го ограничите пристапот до вашите објави.
- Наместо на традиционални платформи како Facebook и X (Twitter), размислете за децентрализирани платформи како Mastodon.
- Исклучете ја локацијата на мобилните уреди пред да објавувате нешто.
Контролирајте ги апликациите и веб-прелистувачите
- Избришете ги апликациите што не ги користите – тие можат да собираат и испраќаат податоци во позадина.
- Избегнувајте „податочно гладни“ апликации како Facebook и Amazon – наместо нив, користете ги нивните веб-страници.
- Не се потпирајте на „инкогнито“ режимот – прелистувачите сè уште можат да собираат податоци за вас.
Избришете ги застарените онлајн профили
Ако долго време користите интернет, веројатно имате стотици онлајн профили што повеќе не ги користите.
- Избришете ги старите профили што не ви се потребни.
- Ако користите password manager, ова ќе ви биде полесно.
- Доколку не, пребарајте ги вашите стари е-пораки за клучни зборови како „добредојдовте“ или „верификација“ за да најдете стари налози.
Заклучок
Избришувањето на вашите лични податоци од интернет не е еднократен процес, туку континуирана стратегија. Контролирајте каде и како се појавуваат вашите информации, заштитете ги вашите онлајн профили, и преземете активни чекори за заштита на вашата приватност.
