Цените на становите во светот ќе се зголемат во следните две години, прогнозира рејтинг агенцијата „Fitch Ratings“, цитирана од „Euronews“.
„Номиналните цени на куќите ќе растат со ниска едноцифрена вредност во повеќето земји во секоја од следните две години“, напиша рејтинг агенцијата во своите прогнози за пазарот на станови и хипотеки за 2025-та година.
Цените растат бидејќи понудата на станови не успева да ја задоволи побарувачката во повеќето земји, се наведува во својот извештај. Побарувачката е поддржана од ниската невработеност, зголемените реални плати и пониската инфлација, кои им обезбедуваат на купувачите поголем расположлив приход.
Холандија, Канада, Бразил и Мексико се очекува да забележат најсилен раст на цените на домовите во 2025-та година, поттикнат од владините програми во Канада и Холандија за поддршка на купувачите на прв дом и зголемените плати. Трошоците за градежништвото ќе го поттикнат растот во Бразил и Мексико.
Во Кина, економското забавување ќе ги намали цените на куќите.
Реалните приходи на домаќинствата ќе продолжат да се подобруваат во еврозоната, поттикнувајќи ја побарувачката и цените во речиси сите земји-членки.
Единствен исклучок е Франција, каде што се очекува намалување на цените поради ограничената достапност и политичката неизвесност, што не може да се надомести со ограничената понуда и пониските каматни стапки во земјата, што позитивно влијае на цените. Но, се предвидува дека стапката на опаѓање ќе биде побавна од минатата година и цените може да почнат да растат во 2026-та година.
Во Холандија, растот на цените на куќите се очекува да забави на 8%-10% во 2025-та година и меѓу 6% и 8% во 2026-та година, додека лани достигна 13 проценти. Сепак, ова останува една од највисоките стапки на раст во светот, поттикната главно од недоволната достапност на станови. Понудата е ограничена поради зголемените трошоци за изградба и работна сила.
Од друга страна, населението се зголемува, а домаќинствата се помали, зголемувајќи ја побарувачката. Владините програми за поддршка на купувачите на прв дом може дополнително да ја зголемат побарувачката, но построгата фискална политика веројатно ќе го ограничи растот на куповната моќ на земјата.
Цените на куќите се очекува да пораснат и во Германија и Шпанија, додека во Данска ќе останат стабилни.
Се прогнозира дека становите во Шпанија ќе бидат меѓу 4 и 6 отсто поскапи во 2025-та година. споредено со 2024-та година, а во 2026-та тие ќе се зголемат за дополнително помеѓу 5% и 7%. Побарувачката е поттикната од зголемената доверба на потрошувачите предизвикана од падот на каматните стапки и пониската инфлација. Во исто време, изградбата на нови станови не е доволна, бидејќи новите станови сочинуваат само половина од новите формации на домаќинствата, се вели во извештајот.
Во Германија, растот на цените на куќите се очекува да достигне меѓу 2% и 4% во 2025-та и 2026-та година наспроти растот од 1,5 отсто во 2024-та година, прогнозира „Fitch“. Од друга страна, умерениот раст на платите веројатно ќе ја ограничи достапноста, а од друга страна, одржливиот раст на киријата го прави купувањето домови попривлечно, поддржувајќи ја побарувачката, се вели во извештајот.
Во Обединетото Кралство, „Fitch“, исто така, очекува скромен раст на цените на куќите од 2% до 4% во 2025-та и 2026-та година, поттикнат од пониските стапки на хипотека, кои се очекува да достигнат 3,5% во 2025-та година, поради силниот пазар на труд и зголемените номинални приходи.
Во Данска, пониските каматни стапки и умерениот раст на расположливиот доход ќе ги поттикнат цените меѓу 2% и 4% во 2025-та и 2026-та година, смета „Fitch“.
Цените на куќите во Италија ќе се зголемат меѓу 0,5% и 2,5% во 2025-та и 2026-та година, поради заладувањето на побарувачката, главно поради високите каматни стапки на станбените кредити, забележа рејтинг агенцијата.
„Очекуваме хипотекарните стапки да се намалат на 2,5% во следните две години, но да останат далеку над нивото од пред 2022-ра година“, истакна таа во нејзиниот извештај. Во исто време, понудата е ограничена поради намалениот број на градежни дозволи, така што повеќето зделки вклучуваат стари имоти, што резултира со помал раст на цените од новите домови.
На што да внимавате во наредните години?
Се очекува побарувачката да остане ниска во однос на понудата во земјите вклучени во извештајот поради високите цени на земјиштето и трошоците за работна сила и градежни материјали заедно со високите стапки на заеми за помалите градежници и регулаторните ограничувања. Во исто време, побарувачката е дополнително поддржана од падот на хипотекарните стапки, ниската и стабилна невработеност, зголемувањето на расположливите приходи на домаќинствата и новите формирани домаќинства.
„Fitch“ очекува стапките на станбените кредити да останат слични или пониски отколку на крајот на 2024-та година во повеќето земји во следните две години, што ќе ја поддржи достапноста.
Климатските ризици остануваат загриженост за пазарите на недвижности
Климатските промени, особено поплавите, можат да влијаат на цените, а регулативите на ЕУ кои промовираат одржливи градежни практики, исто така, може да имаат влијание врз нив.
Енергетски ефикасните домови веројатно ќе привлечат поголема побарувачка поради високите цени на енергијата, иако тие може да се намалат. Некои банки во Европа нудат различни услови за кредитирање врз основа на категоријата енергетски перформанси на зградата, забележуваат авторите на извештајот.
Светските случувања може да ги променат очекуваните трендови на цените
Според „Fitch“, растот на цените на куќите би можел да биде побрз од предвиденото, доколку економијата и приходите на домаќинствата се покажат посилни од очекуваното. Исто така, доколку централните банки ги намалат каматните стапки повеќе од очекуваното, тоа би можело да донесе повеќе купувачи на пазарот и дополнително да го забрза растот на цените.
Од друга страна, полошата состојба на економијата од очекуваното може да доведе до поголема невработеност и помали реални приходи, што би ја поткопало побарувачката. И ако инфлацијата повторно забрза, централните банки може да престанат да ја ублажуваат монетарната политика, ограничувајќи ја способноста на домаќинствата да позајмуваат.
Зголемените трошоци за осигурување, трошоците за одржување и, во некои случаи, повисоките даноци на имот, исто така, би можеле да ги задржат потенцијалните купувачи надвор од пазарот на домување, се вели во извештајот.
