Економистите стравуваат од инфлацијата, па дури и кога таа накратко ќе се искачи за неколку процентни поени над вообичаените 2-3 отсто, тие ги фаќа паника.
Намалувањето на високата инфлација е многу тешко, многу скапо и бара жртви. Затоа големите светски централни банки, од американската ФЕД до европската ЕЦБ, веќе алармираат за инфлација од 5-6 отсто и размислуваат како да го спречат натамошниот раст.
Инфлацијата е голем проблем
Колку е болна инфлацијата за економијата и граѓаните најдобро може да посведочат оние кои живееле во Југославија, најмногу во 80-тите, но практично во секоја деценија бидејќи Југославија од своето основање има проблем со високата инфлација. И тоа не со мала инфлација од 5-6%, што денес ги загрижуваат централните банки на САД и ЕУ, туку со инфлација од неколку десетици проценти годишно, а понекогаш и многу повеќе.
Инфлацијата многу брзо ја намалува куповната моќ на платите и ги прави заштедите безвредни. Растот на платите при високи стапки на инфлација секогаш заостанува зад растот на инфлацијата. Во екстремни примери, какви што не беа невообичаени во Југославија, цените на основните прехранбени производи, како што е лебот, растат од ден на ден. Така се создаваат бизарни ситуации во кои лебот или млекото поскапуваат од утро до вечер.
Инфлација во Југославија
Според Светска банка, т.е. Според Извештајот за светскиот развој од 1989 година, просечната стапка на инфлација во Југославија од 1965 до 1980 година била 15,3 отсто годишно, а од 1980 до 1987 година дури 57,2 отсто. По 1986 година инфлацијата е целосно надвор од контрола и надминува 100% годишно, а до 1990 година 1000 отсто годишно т.е. во доцните 1980-ти, цените прво се удвојуваа секоја година, а на крајот се удвојуваа десет пати.
Југославија беше дури и позната во светот по високата инфлација, така што Њујорк Тајмс од 1970 година (19 ноември, страница 46) пишува за шестмесечно замрзнување на цените во Југославија и ограничувања на потрошувачкото кредитирање.
Безвредни динари
Југословенскиот динар од почетокот била лоша валута. Прво, во 1950 година е воспоставен курс од 50 динари за 1 долар, а во 1955 година е воспоставен нов курс од 300 динари за 1 долар, но само за некои трансакции. Во зависност од трансакцијата, се разликуваше и курсот, а едно време имаше и до 200 различни курсеви. Во 1961 година се укинува таквиот систем и се воведува еден курс, 650 динари за 1 долар. Во 1966 година се појави првата од неколкуте апоени, означувајќи промена во бројот на нули на банкнотата.
До 1985 година, благодарение на постојаните промени, никој не знаеше колку се т.н „стари динари“, а колку „нови динари“, а потоа се воведува банкнота од 5000 динари. Во 1987 година поради екстремно високата инфлација се појавила банкнота од 20.000 динари, во 1988 година банкнота од 50.000 динари, а во 1989 година банкнота од 100.000, 500.000, 1 милион и 2 милиони динари. Пропаѓањето на динарот како валута следеше по распадот на Југославија.
извор: skopjeinfo.mk
