Луѓето кои издаваат станови под кирија, велат дека се случуваат непријатни ситуации во смисла потстанарите да избегаат, да не платат кирија и сметки, да оштетат мебел и слично.
Тие додаваат дека е тешко да се најдат сериозни потстанари кои домаќински ќе се однесуваат со просторот кој го изнајмиле за да живеат.
„Се случува да оштетат нешто или да ја занемарат хигиената. Во периодот на корона, кираџии ни избегаа без да платат сметки и кирија и затоа многу внимаваме и однапред земаме капар. Се трудиме еднаш месечно да направиме контрола во станот. Иако луѓето го изнајмиле, сепак треба да водат сметка, затоа што и ние кога одиме туристички во Охрид или некаде на друго место, да, ние сме платиле за тие 7 или 10 дена, но ние не можеме да правиме што сакаме и сме должни да почитуваме некој куќен ред. Исто, еднаш се случи откако потстанарите си заминаа, за поправки да треба да платиме 12.000-13.000 денари, што е практично една кирија. Ние имаме вишок простор, го издаваме, но ние не сме пребогати како тие што мислат за да плаќаме туѓи сметки. Студенти повеќе не би примала, гледам кираџиите да се посериозни луѓе“, објаснува Марија, која издава стан во Скопје.
Се случувало издавачот да заврши на извршител, затоа што потстанарот не платил некоја сметка. Битолчанка се откажала од издавање на стан, затоа што тешко се наоѓаат чесни потстанари.
„Сега не го издавам станот, нека стои, затоа што многу ретко има чесни луѓе. Ми се случувало и да украдат нешто од станот, и не знам какви се тие луѓе што ги злоупотребуваат другите луѓе кои се мачеле да го стекнат тој имот“, рече Фаница Поповска од Битола.
Жена од Охрид објаснува дека имала едно позитивно и едно негативно искуство во рок од 2-3 години колку што го издава станот.
„Имав еден потстанар којшто беше идеален, а потоа имав потстанарка која си замина од станот без да плати, па потоа морав со родителот да разговарам за подмирување на трошоците. Луѓето кои издаваат станови подолго од мене, сигурно имаат секакви искуства. Јас имав едно позитивно и едно негативно искуство досега“, кажа Јасмина од Охрид.
Од Македонското здружение на млади правници велат дека сопствениците на недвижен имот можат во секој момент да одлучат да го дадат истиот на користење на трето лице („да го издадат“), во замена за определен надомест. Оваа околност, законските одредби ја дефинираат како Закуп на недвижен имот, додека во секојдневниот речник е познато како „кирија“ или „наем“. Велат дека сопствениците треба да се претпазливи и да земат предвид одредени фактори и начини за заштита, со што би ги избегнале евентуалните проблеми и главоболки со несовесни закупци („кираџии“).
„Основната „алатка“ за правно регулирање на односот меѓу издавачот на станот (закуподавец) и корисникот на станот (закупецот) е склучување на Договор за закуп. Договорот за закуп претставува правен однос во закуподавецот се обврзува на закупецот да му предаде определен предмет на употреба, во замена за исплата на надомест за користење, односно закупнина. Со овој договор покрај основните елементи како закупнина (надомест за издавањето на станот) и времетраењето на издавањето на станот, двете страни можат детално да ги прецизираат и останатите околности поврзани со издавањето од станот, како обврските на закуподавецот, обврските на закупецот, начините на користење, покривање евентуална штета, обврска за плаќање на комуналии, раскинување на договор и тн. Во однос на „комуналните трошоци“ треба особена внимателност. Во ситуација во која е договорено дека тековните трошоци се на товар на закупецот, а со оглед дека во евиденцијата на јавните даватели на услуги токму закуподавецот – сопствениците се запишани како корисници на услугите, од есенцијално значење е истото да биде предвидено и во договорот. Така, закупецот ќе биде во можност да изврши промена на корисник пред давателите на јавни услуги или пак закуподавецот ќе биде во можност да ги наплати од закупецот евентуално неплатените трошоци“, вели Душица Нофитоска од Македонското здружение на млади правници.
Таа додава дека со цел обезбедување на максимална заштита, од „несовесни“ закупци, како за наплата на закупнината, така и за иселување на закупците по истек на договорот, страните може да инкорпорираат „Извршна клаузула“ во договорот.
„Во ваква состојба, инкорпорирањето на оваа клаузула претпоставува дека договорот треба да биде потврден (заверен) од страна на нотар. Така, во случај на неисполнување на договорните услови (неплаќање закупнина или одбивање за иселување), сопственикот има право да иницира извршна постапка за присилна наплата на доспеаните парични обврски и/или иселување на закупецот од недвижниот имот“, рече Нофитоска.
Во соседна Србија скоро имаше немил настан, каде Ѓорѓе А. се разнесе со експлозив пред својот стан во Смедерево, затоа што потстанарите не му плаќале кирија, а за долг за сметки од 7.000 евра е даден на извршител. Според српските медиуми, потстанарите ја смениле бравата, не му плаќале на човекот и тој не можел да ги избрка од својот стан.
Извор: faktor.mk
