На почетокот на јануари започна карневалската сезона низ целиот свет. Парадите, танците, музичките концерти се само дел од забавата. Дали некогаш сте се запрашале зошто се одржуваат во јануари и февруари? Причината е од религиозна природа – тоа е период на опуштање пред велигденскиот пост.
Карневалите датираат од средниот век. Потеклото на името „карневал“ е спорно. Некои извори покажуваат дека името доаѓа од италијанското carne levare, што значи „да се отстрани месото“, бидејќи за време на постот месото е забрането. Сосема друга теорија тврди дека зборот доаѓа од доцнолатинскиот израз carne vale што значи „збогување со месото“ и ги означува последните денови во кои може да се јаде месо пред да започне прославувањето на постите. И друг превод го опишува carne vale како „збогување со месото“, фраза прифатена од одредени карневалски прослави кои го поттикнуваат напуштањето на поранешната (или секојдневната) и прифаќањето на безгрижната природа на фестивалот.
„Карневалот ги имитира основните елементи на архаичниот празник со маски, богат ритуал, престапи и ексцеси, насилство и симболично жртвување, предизвикувајќи ја неговата виралност и виталност со нова содржина“, вака професорката Јелена Ѓорѓевиќ го опиша концептот на карневалот во својата книга „Политички Празници и ритуали“.
Како што е наведено во книгата, карневалот ја комбинира паганската форма со христијанската вера бидејќи се случува пред Великиот пост и е значајно поврзан со приказната за спасението, смртта и воскресението.
Карневалот, иако потекнува од празникот на будалите, никогаш не бил црковен празник.
„Тој е народен, урбан, граѓански, лаик, но заедничко со неговиот пример е тоа што го прави она што вообичаено не е дозволено“, вели Јелена Ѓорѓевиќ.
Трансформацијата на празникот на будалите во карневал
Претходникот на карневалот, Фестивалот на будали и неговата трансформација беше проследен со голема културна и општествена промена која настана за време на транзицијата од средниот век во ренесансата. Тука може да се прочитаат и политичките намери, односите на моќ меѓу свештенството и владетелите, општествените групи во градот, принцот и народот што го придружуваа почетокот на трансформацијата на феудалот во граѓанско општество.
„…Во ренесансната Италија, карневалот стана начин на управување со народот и медиум во рацете на аристократијата и кнежевската елита која манипулира со престижот на покровители, уметници и новата буржоазија“, се наведува во книгата.
Со текот на времето, карневалот се оддалечи од „строго религиозната инспирација“, па со текот на времето овој празник стана голема комична игра во која поединците ја покажуваат својата подготвеност да се забавуваат.
Симболичката двосмисленост на карневалот каков што го знаеме денес, во споредба со онаа од пред неколку века, е осиромашена, додека општествениот е сè уште активен и жив до тој степен што ја собира заедницата околу изработката на маски, сценографија и декор. и го обединува во бунт на слободна игра и забава.
„Во наше време карневалот во Европа е само фолклорна реликвија, додека во земјите од Јужна Америка ја зачува својата животна сила и социјална функција“, наведува Ѓорѓевиќ во книгата „Политички празници и ритуали“.
Рио де Жанеиро
Шарени костими, танчери и самба се првите асоцијации кога ќе помислите на карневалот во Бразил.
Најпознатиот и најголемиот во светот, а воедно и најатрактивниот карневал се одржува во Рио де Жанеиро. Тој го претставува најважниот настан во бразилската култура и започнува 40 дена пред Велигден. Тогаш има неколку милиони луѓе на улиците на Рио.
Главната атракција на парадата во Самбодром е претставена со бројните школи за танц кои учествуваат. Се танцуваат самба и румба.
Карактеристични се уличните забави, попознати како „блокови“. Фестивалот трае пет дена, а годишно го посетуваат околу три милиони луѓе.
Венеција
Не помалку познат од карневалот во Бразил е и карневалот во Венеција, кој е еден од најстарите.
„La Festa Vaneziana“ е името на церемонијата со која започнува карневалот, а потоа станува сцена на поворката со брод кон Канареџо.
Секоја година овој град на вода ја избира најдобрата носија, а најубавите маски, во различни бои, украсени со пердуви и накит може да се видат на плоштадот Свети Марко.
Првиот карневал во Венеција бил организиран уште во 13 век кога луѓето се собирале на плоштадите и улиците на градот, играле и се забавувале.
Маските станаа составен дел на карневалот уште во 17 век, кога карневалот стана пораскошен.
Топки, концерти, изложби на маски и костими, концерти претставуваат бројни содржини кои го збогатуваат карневалот. Карневалските денови претставуваат и можност за помош на социјално загрозените.
Карневалот се одржува и во Ница, каде што трае две недели и на него присуствуваат повеќе од милион луѓе од целиот свет.
Во Ница, карневалот е познат по Парадата на цвеќето.
Њу Орлеанс
Парадите на шарени и креативни машки и женски танчери ги забавуваат посетителите на Њу Орлеанс пред кафулињата, рестораните и на улиците на Францускиот кварт.
Традицијата на маскенбал, музика, храна, богато украсени носии го сочинуваат карневалот што го доби името Марди Грас. Сите настани се посветени на митолошки суштества како Ендимион – прекрасен старогрчки овчар и ловец кој добил вечна младост, но кој Зевс го успал, потоа како што е старогрчкиот митолошки музичар и поет Орфеј, римскиот бог на вино Бахус или крал Зулу.
Речните топки може да се видат покрај реката Мисисипи каде доаѓаат цели семејства.
Сите учесници на парадата носат шарени ѓердани направени од пенливи мониста.
Санта Круз де Тенерифе
Карневалот во Санта Круз наликува на оној во Бразил, бидејќи зимите овде се многу топли, па маскираната забава се капе на сонце.
Тој го претставува вториот по големина фестивал од ваков вид во светот. Покрај карипските ритми, танцот, маските, овој карневал е обележан и со концерти на електрична музика. Покрај тоа, има натпревар за кралица на фестивалот.
Риека
Карневалот во Риека, го посетува цела Хрватска, но и луѓе од странство. Ѕвонарите се заштитен знак на карневалот.
Карневалите се уште се одржуваат во Базел, Квебек, Монтевидео, во градовите во Белгија…
