Луѓето ја преполнуваат автобуската станица во главниот град на Македонија со куфери и торби спакувани за нов живот во странство. Татковците ги бакнуваат своите деца за последен пат пред да се качат во автобусите на север што ќе ги однесат во богатата ЕУ. Се повеќе луѓе сакаат да ја напуштат својата земја и да емигрираат. Ниските плати, корупцијата и недостатокот на перспектива ги тераат да работат во странство.
Германија е особено популарна дестинација. Во Сојузна Република Германија моментално живеат 222.000 луѓе со македонско миграциско потекло, 68.000 повеќе од пред две години. Според германската амбасада во Северна Македонија, бројот на барања за визи исто така се зголемил за една третина од 2021 до 2022 година. Овој развој е катастрофален за економската и демографската состојба во балканската држава.
„Велтшпигел“ прикажува млада жена чија мала ќерка со месеци мора да живее без нејзиниот татко, прикажува растурени семејства, пусти села и училиште во кое останале само пет ученици. Во странство веќе живеат 700.000 Македонци, што е околу една третина од целото население.
Софија го чека тато. Осум месеци го чекаше да се врати дома. „Авион! Таму горе во авионот е татко ми!!! Чао авион“. За неколку часа таа повторно ќе може да го прегрне својот татко. Затоа што сака да биде дома вечерва токму на време за нејзиниот четврти роденден. Мајката сама го воспитува малото со помош на баба и дедо. Таткото на Софија е во Германија и заработува.
Софија едвај ја чека посетата. Сè повеќе луѓе го прават она што го правел нивниот татко и среќата ја бараат на друго место. Автобуската станица во Скопје често се поврзува со болно збогување. Мажите одат, нивните семејства остануваат дома.
„Да, ќе одам на работа, бегам од оваа смрдлива земја на крадци, нема веќе леб за нас овде…“ Нема работа овде. Без работа, без леб, без живот, ништо“, вели еден од нив.
Особено популарна кај патниците е Германија. Според германската амбасада, бројот на барања за германска виза се зголемил за повеќе од една третина за само една година: од 6.000 на 9.500. Речиси 700.000 Македонци, околу една третина од населението, сега живеат во странство. Северна Македонија е една од земјите со највисока стапка на емиграција во светот.
Софија и нејзината мајка пристигнаа на аеродромот. Таткото работи на градилиште во Фридрихсхафен и доаѓа од Базел со машината. Потоа конечно утре ќе има голема забава за четвртиот роденден на Софија. Софија го има тато со себе 10 дена, а потоа го нема со месеци. Децата низ целата земја се чувствуваат исто како и тие.
На стотина километри од Скопје мало село полека изумира. Училница со само неколку маси и ученици. Во училиштето останаа само пет деца. Доаѓаат од сите одделенија, најмалите пет години, а најстарите десет години. Домарот ни ја покажува втората училница. Овде часовите се одржаа пред неколку години.
„Бројот на ученици се намалува секоја година затоа што луѓето одат во Италија или Германија. Прво татковците, а потоа по неколку месеци се враќаат и ги земаат жените и децата. Ги отпишуваат децата од училиште и целото семејство го нема. Чао“.
Ваквиот развој на настаните е поразителен за иднината на државата, за економијата и за стабилноста. Домаќинот гледа како се менува неговото село. Секоја убава куќа во селото е на семејство од странство, па ни вели. „Се колнам, и јас да бев помлад ќе одев. Што да правам овде, овде има само пензионери. Сѐ е пусто. Овде и гол да се шеташ никој нема да те види“.
Според прогнозите, општеството продолжува да се намалува, довербата во политиката е мала, а пристапувањето во ЕУ е сè уште далеку. Фрустрација низ целата земја.
Во домот на Софија. Првите часови со нејзиниот татко се нешто многу посебно за малечката. Синиша ни покажува слики од Германија. На градилиштето заработува 2.300 евра. Во Скопје Ана заработува само 380 евра како редовен сметководител. Но, тој смета дека платата не е единствената разлика. „Разликата е во тоа што во Германија се следат законите, сѐ е во ред, додека овде има толку многу дупки“.
Северна Македонија се смета за една од најкорумпираните земји во Европа. Пријатели и познаници постојано го контактираат Синиша и го прашуваат за Германија. „Ана секогаш вели, што правиш со телефонот цело време, постојано зборуваш на телефон“. „Да, ѕвони без престан. Го прашуваат дали да одат и тие“. (Велтшпигел)
