Во предизборната трка за парламентарните избори во Македонија, некои политички партии го ставаат акцентот на трансформација на системот за наплата на патарини.
Со ветување за укинување на сите патарини и воведување на систем на вињетки, тие се обидуваат да привлечат поддршка од гласачите, нагласувајќи дека оваа промена ќе донесе значителни финансиски заштеди за државата.
И експертите за сообраќајни системи и политики со коишто разговаравме тврдат дека идејата за замена на патарините со вињетки е финансиски исплатлива.
„Анализите покажуваат дека државата може да заштеди значителни средства на годишно ниво, бидејќи се намалуваат трошоците за одржување на патарините и персоналот во кабините. Сепак, мора да се земе предвид дека со оваа промена, стотици вработени кои сега работат на патарините ќе се соочат со губење на своите работни места“, коментираат експертите.
Граѓаните се поделени во своите мислења на оваа тема.
Марија Тодоровска, мајка на две деца и чест патник, вели:
„Со вињетки ќе биде поедноставно и поевтино за луѓето кои често патуваат. Не треба да чекаме ред и да плаќаме секој пат“.
Од друга страна, Бојан Николовски, возач на камион, изразува загриженост:
„Патарините се праведен начин за наплата бидејќи плаќаш колку што користиш. Со вињетки, сите плаќаме исто, без разлика на употребата на патиштата”.
Оваа тема продолжува да предизвикува дебати меѓу граѓаните и експертите, додека политичките партии ги брусат своите програми во надеж дека ќе ги освојат гласовите на изборите.
Што мисли бизнис-заедницата за укинувањето на патарините?
Бизнис заедницата во Македонија има позитивен став кон предлогот за укинување на патарините и воведување на систем на вињетки.
Според нашите информации, се верува дека оваа промена би го олеснила движењето по македонските патишта и би придонела кон подобрување на бизнис климата.
Предлогот е виден како чекор кој би можел значително да ги намали трошоците за компаниите, особено за оние кои се занимаваат со транспорт и логистика.
Сепак, бизнис заедницата исто така изразува загриженост за вработените на патарините, кои би можеле да останат без работа поради промените. Тие сметаат дека треба да се најде решение за овие работници, било преку преквалификација или преку други форми на поддршка.
Како е во другите земји?
Има неколку примери од земји кои успешно имплементирале систем на вињетки за наплата на патарина.
Во Бугарија, системот на вињетки е во употреба веќе неколку години и е модернизиран со воведувањето на електронски вињетки во 2019 година. Годишната пропусница чини 45 евра и овозможува користење на сите бугарски патишта.
Словенија има дигитални е-вињети кои се поврзани со регистарскиот број на возилото. Цените варираат во зависност од типот на возилото и времетраењето на вињетката.
Австрија има систем на вињети од 1997 година. Може да се избере помеѓу класична налепница или дигитална вињета. Приходите од патарините се користат за одржување и изградба на експресни патишта и автопати.
Овие примери покажуваат дека системот на вињетки може да биде ефикасен начин за наплата на патарина и да придонесе кон подобрување на патната инфраструктура, додека истовремено се намалуваат трошоците за одржување на наплатните места.
Сепак, секоја земја треба да ги разгледа своите специфични услови и потреби при дизајнирањето на таков систем.
