Во руралните краеви на Македонија, животот на селските домаќинства е постојана борба меѓу ниските цени на земјоделските производи и сѐ повисоките трошоци за одржување на производството.
И покрај посветеноста на многу селани кон земјоделството, секојдневието на овие луѓе станува сѐ потешко и бара прилагодување на економските услови кои наметнуваат нови предизвици и ризици за нивниот опстанок.
„Се трудиме, ама нема заработка“
Стојан, земјоделец од село во Тиквешијата, објаснува дека иако неговото семејство со децении се занимава со лозарство, заработката која ја остваруваат од грозјето е едвај доволна за основните трошоци.
„Секоја година е исто – работиме по цело лето, а кога дојде бербата, цените се премногу ниски, и тоа некако станува веќе очекувано,“ вели тој.
Според него, трошоците за нафта, ѓубрива и други материјали значително се зголемиле, но цените на производите кои тие ги продаваат остануваат на исто ниво или, уште полошо, паѓаат. Во вакви услови, многу домаќинства се наоѓаат пред дилема – дали да продолжат со земјоделство, кое носи сѐ помалку профит, или да бараат алтернативни начини на заработка.
Но за Стојан и за неговото семејство, како и за многумина други, алтернативите се ограничени.
„Во село немаме многу други можности. Сме навикнале да работиме на поле, но почнува да се чувствува како залудно губење на време“, додава тој.
Млади семејства во селата: Одлуки за иднината
Присуството на млади семејства во руралните области е ретка глетка, иако оние кои остануваат се соочуваат со посебни тешкотии.
Соња и Гоце од село во околината на Прилеп, решиле да останат и да продолжат со производството на тутун, но со енормно зголемените трошоци, тие често се на работ на финансиска одржливост.
„Тутунот е нашата главна култура, но она што го добиваме едвај ни ги покрива долговите“, вели Соња.
Не само што младите мораат да се соочат со тешкотиите на одржување на производството, туку и со недостатокот на инфраструктура и услуги во селата, што ги тера на размислување за напуштање на традиционалниот начин на живот. Дури и кога имаат услови да продолжат, многумина се демотивирани од нерегулираниот пазар и малата поддршка од државата.
„Ни требаат поорганизирани откупни системи и стабилни цени. Само така може да останеме овде и да не размислуваме за заминување“, нагласува Гоце.
Државна поддршка – недоволна за реалните потреби
Според економистите, неопходно е да се воведат мерки за поддршка на селските домаќинства, преку субвенции, финансиски олеснувања или олеснување на пристапот до пазарот.
Сепак, многу селани сметаат дека и кога државата нуди субвенции, тие често се недоволни и нерегуларни.
„Субвенциите се добредојдени, но не се доволни. Со нив не можеме да ги покриеме сите наши трошоци“, вели еден земјоделец од Струмичко. Тој додава дека е неопходно да се инвестира во модернизација и автоматизација на производствените процеси, но дека тоа за селаните е речиси недостижно без сериозна финансиска помош.
Тековни проблеми и надеж за иднината
Иако многу домаќинства остануваат посветени на земјоделството, несигурните економски услови ја зголемуваат тенденцијата за миграција кон урбаните подрачја и странство.
Тие велат дека за руралните семејства да можат да се справат со предизвиците, потребни се повеќе структурни промени, како регулирање на цените на производите, модернизација на техниките и обезбедување стабилен откуп на земјоделските култури.
Животот во селата на Македонија и натаму ќе биде предизвик, но токму решителноста и прилагодливоста на овие луѓе им овозможуваат да истраат, и покрај сите тешкотии.
Селаните се надеваат на подобри времиња и на поддршка што ќе им овозможи да останат и да продолжат со своето производство, за да не згасне традицијата што ги одржувала нивните семејства со генерации наназад.
Извор: denar.mk
