Сезонската работа во Македонија е секојдневие за многу луѓе, особено во периоди кога зголемената потреба за работна рака создава можност за дополнителна заработка.
Сепак, иако оваа форма на вработување често се смета за брз начин до приход, реалноста зад ваквите работни позиции честопати е комплексна и предизвикувачка.
Можности во сезонската работа
Во земјоделството, сезонските работници се незаменливи во бербата на овошје и зеленчук.
Во регионите како Пелагонија, Преспа и Тиквеш, работниците редовно се вклучуваат во активности како берба на јаболка, грозје и тутун.
Оваа работа, иако е физички напорна, привлекува луѓе кои гледаат можност за брза заработка, особено бидејќи дневниците се движат од 1.500 до 2.000 денари, во зависност од типот на работа и локацијата.
Во туризмот, сезонските вработувања се особено популарни на Охридското и Дојранското Езеро.
Угостителските објекти бараат келнери, готвачи и собарки за летниот период.
Работниците обично добиваат фиксна месечна плата, која се движи од 25.000 до 35.000 денари, но многумина се потпираат на бакшиши за дополнителна заработка.
Градежништвото, пак, се истакнува како сектор каде сезонската работа трае во текот на топлите месеци. Работниците се ангажираат за изградба, реконструкција или други физички активности, со дневници кои достигнуваат до 2.500 денари, но често под строги услови, без заштита или здравствено осигурување.
Лични приказни од сезонски работници
Александар, 45-годишен работник од Кавадарци, веќе две децении работи како сезонски земјоделец.
„Бербата на грозје е најисплатлива, но напорна. Во еден ден треба да собереш тони грозје за да ја оправдаш дневницата. Често работиме од изгрејсонце до зајдисонце, а паузите се кратки“, вели тој.
Иако приходите му помагаат да го издржува семејството, тој истакнува дека условите не се секогаш најдобри.
Во туризмот, 23-годишната Марија од Охрид работи како келнерка во текот на летната сезона.
„Работата е динамична, но и стресна. Од една страна, бакшишите се добри, особено од странските туристи, но од друга страна, работиме по 12 часа дневно без слободен ден“.
Во градежништвото, пак, Благоја, 38-годишен градежен работник од Скопје, вели дека условите на работа се тешки.
„Не постои сигурност. Работиме под отворено небо, без разлика дали е 40 степени или врне дожд. Без договор, нема ни здравствено осигурување“.
Реалноста зад бројките
Иако сезонската работа нуди можности за дополнителен приход, многу од работниците работат во услови кои не се во согласност со законот.
Недостатокот на формални договори и социјална заштита е голем проблем.
Работниците често зависат од „усни договори“, а платите неретко се исплаќаат со задоцнување.
Во иднина, потребно е подобрување на условите за сезонските работници преку строга контрола на работодавачите и овозможување социјална сигурност.
Само така, овие краткорочни работни позиции ќе станат одржлив извор на приход за многу семејства низ Македонија.
