Колку пати сте застанале пред преполн ормар, а сепак рекле: „Немам што да облечам“? Додека купуваме сè повеќе облека, ретко размислуваме за влијанието што текстилната индустрија го има врз животната средина.
Според податоците, секој Европеец годишно купува 26 килограми облека, а фрла 12. Само еден процент од текстилот се рециклира, што ја прави оваа индустрија една од најголемите загадувачи, веднаш по енергетиката и транспортот.
Во таа потреба постојано да купуваме нова облека што не ни е толку неопходна, воопшто не размислуваме колку модната, односно текстилната индустрија ја загадува нашата средина – а во тоа сите учествуваме.
„Последно на што помислуваме е дека и со текстилот загадуваме. Одржливата мода е нешто на што треба да внимаваме кога, на пример, влегуваме во бутик. Признајте, колку пари сте потрошиле на облека во 2024? Колку маици, панталони, палта сте купиле? Кога ќе го согледаме ова, ќе разбереме дека потрошувачката на текстил во ЕУ е четврта по влијание врз животната средина и климатските промени. Во моментов, текстилните производи се на трето место според користење на вода и земјиште и на петто место според потрошувачка на примарни суровини и емисии на стакленички гасови.“, вели Сунчана Главак, хрватска пратеничка во Европскиот парламент, која е активна во Комитетот за животна средина, клима и безбедност на храна (ENVI).
Како Европската унија се бори против брзата мода
Со цел да ја намали штетата, ЕУ ја усвои Стратегијата за одржлив и циркуларен текстил, која налага текстилните производи да бидат потрајни, полесно рециклирани и погодни за поправка. Донесена е и регулативата „Право на поправка“, која ги обврзува производителите да овозможат поправки и по истекот на гаранцијата – не само за електрониката, туку и за текстилот.
Тоа значи дека сите текстилни производи ќе треба да бидат потрајни, рециклирачки или погодни за преправки.
„Глобалната текстилна индустрија моментално е одговорна за 92 милиони тони отпад годишно. Во ЕУ, годишно се фрлаат 5 милиони тони облека, а 85% од тој текстил завршува на депониите. Истовремено, во просек, носиме едно парче облека само 7-8 пати. Значи, следниот пат кога ќе го отворите плакарот, погледнете дали можете нешто да искомбинирате наместо да купувате ново. Само 1% од текстилот се рециклира, поради што Стратегијата за одржлив текстил има за цел да воведе построги мерки за да се намали прекумерното производство и потрошувачка на текстил.“
Минатата година беше усвоена и регулативата „Право на поправка“, според која производителите се должни да ги поправат електричните уреди дури и по истекот на гаранцијата.
„Сега сакаме да го направиме истото со текстилот, за да можеме повторно да користиме облека. Таа треба да се произведува на одржлив, циркуларен и социјално праведен начин. Ја повикавме Европската комисија и земјите-членки да ја запрат таканаречената брза мода и да им помогнат на потрошувачите да донесуваат етички и одржливи одлуки.“
Што можеме да направиме како потрошувачи
- Наместо евтина облека што брзо се троши, одберете квалитетни парчиња што ќе траат подолго.
- Купувајте одржливи материјали како органски памук, лен или рециклиран полиестер.
- Размислете пред да фрлите – преправете, донирајте или рециклирајте стара облека.
- Користете правило 30 носења – ако не планирате да носите нешто барем 30 пати, не го купувајте.
- Избегнувајте перење на високи температури и користете еколошки детергенти.
Извор: eupravozato.mondo.rs
