Право на надоместок на плата во случаи на прекин на работниот процес од деловни причини и причини на виша сила
1. Висина на надоместок на плата
Висината на надоместокот на плата зависи од тоа дали ќе се прекине работниот процес поради деловни причини, или пак поради причини на виша сила. Висината во првиот случај е 70% од неговата просечна плата во последните 12 месеци, а во вториот случај 50% од неговата плата која би ја добил кога би работел.
Тоа подразбира дека доколку работникот не работи 20 дена, има право на надомест на платата само за тие денови, во висина од 70% од просечната плата на работникот во последните 12 месеци, односно 50% од платата на која би имал право ако би работел.
1.1. Основица за исплата на надоместок на плата и за пресметка на придонеси
1.1.1.За прекин на работниот процес поради виша сила е тековниот износ на платата која би ја добил доколку би работел (основна плата зголемена за додаток на минат труд).
1.1.2. За прекин на работниот процес поради деловни причини е просечната плата на работникот во последните 12 месеци (основна плата, дел за работна успешност, дел за деловна успешност, додаток за минат труд и додатоци по основ на распоред на работно време (ноќна работа, прекувремена работа)).
1.1.3.Основицата за пресметка и плаќање на придонеси од задолжително социјално осигурување и данок на личен доход во ситуација кога има прекин на работниот процес поради виша сила, односно деловни причини, претставува исплатениот износ на надоместок на плата.
1.2. Висината на минималната плата согласно Законот за минимална плата во врска со висината на надоместокот на плата.
Со оглед дека согласно одредбите од ЗРО, правото на надоместок на плата се стекнува во ситуација кога работникот не работи, а кога правото на плата го стекнува кога работи, неспорно произлегува дека правото на надоместок на плата на кој има право работникот при прекин на работниот процес од виша сила, односно од деловни причини, не може да се подведе под општата формулација на минимална плата согласно ЗМП. Тоа од причина што ЗМП го утврдил најнискиот износ на плата, (а право на плата работникот има кога работи), а не и најнискиот износ на надоместок на плата (право кога работникот од оправдани причини не работи).
Заклучок
Секој работодавач треба да изврши соодветна проценка пред да пристапи кон организирање на прекин на работниот процес поради деловни причини или поради причини на виша сила, со оглед на тоа што мерките, препораките и заклучоците на Владата на РСМ, не ги засегаат подеднакво сите работодавачи, а со тоа и работниот процес.
Потребно е да се разграничи дали со примена на сите расположливи активности би можела да се одржи ликвидноста, од една страна, и дали со нивна примена би можел да продолжи работниот процес имајќи ги предвид мерките, препораките и забраните на Владата, од друга страна. Поради тоа, секој работодавач треба да направи претходна анализа, па потоа да презема мерки во насока на организирање и спроведување на прекин на работниот процес. Имено, најпрво треба да се утврди дали некоја мерка на Владата директно му забранува на работодавачот да ја врши својата дејност во целост или во дел (пример, забрана за работа на затворени трговски центри, фитнес центри, спортски обложувалници, кафетерии, угостителски објекти и сл.) или пак некои од мерките создаваат потешкотии при функционирање на работниот процес, а тоа директно резултира со намален обем на работа. Во првиот случај, најчесто се работи на прекин на работниот процес поради виша сила, а вториот случај најчесто претставува прекин на работниот процес поради деловни причини.
Целиот текст прочитајте го на линкот
