Секоја година, на 19 ноември, светот го одбележува Меѓународниот ден на мажите, посветен на промоцијата на здравјето на мажите и момчињата, родовата еднаквост и истакнувањето на позитивните машки улоги. Овој ден нуди можност за дискусија за важни, но често занемарени теми, како што се менталното здравје, превенцијата на болести и значењето на улогата на мажите во семејството и општеството.
Од своето основање во 1999 година, овој празник станува сѐ порелевантен во современиот свет, каде што е потребно да се рушат стереотипите и да се подигнува свеста за предизвиците со кои се соочуваат мажите. Преку едукативни активности, кампањи и лични приказни, Денот на мажите има за цел да инспирира промени, да го слави диверзитетот и да пружи поддршка на секој човек на патот кон подобар, поздрав и поисполнет живот.
Овогодинешната тема за 2024 година, „Позитивни машки модели на улоги“, ја нагласува важноста од поттикнување отворени разговори за менталното здравје на мажите и создавање средина за поддршка во која мажите можат да напредуваат.
Настаните на овој ден продолжуваат во текот на целиот месец. Од локални заедници и групи до национални влади и големи компании, луѓето се подготвуваат да го одбележат овој значаен ден.
Кога е воспоставен Меѓународниот ден на мажите?
Кампањата за воспоставување на Меѓународниот ден на мажите трае уште од 1960-тите години, нагласувајќи ја важноста на родовата еднаквост и признавањето на придонесот на мажите во општеството. Во текот на последните децении, постоеле обиди за одбележување на овој ден во различни земји, но тие често се соочувале со тешкотии поради недостаток на јавност и поддршка.
Во 1999 година, благодарение на тринидадскиот научник д-р Џером Тилуксинг, датумот што денес го обележуваме е официјално утврден. Неговата визија била да се воспостави ден посветен на славењето на достигнувањата и придонесите на мажите, истовремено отворајќи дискусии за клучни прашања како што се здравјето на мажите, родово базираното насилство и значењето на позитивните машки улоги. Идејата брзо добила поддршка низ светот, а многу земји го прифатиле овој ден преку прослави, дискусии и кампањи за подигање на свеста.
Машкото здравје
Во 2022 година, глобалната стапка на самоубиства кај мажите беше алармантно висока. Во САД, мажите сочинуваа скоро 80% од над 49.000 смртни случаи поради самоубиства, каде стапката на самоубиства кај мажите беше приближно четири пати повисока од онаа кај жените. На глобално ниво, се проценува дека во 2019 година имало над 700.000 смртни случаи поради самоубиства, каде што мажите биле несразмерно погодени.
Овие бројки ја нагласуваат важноста на справувањето со менталното здравје на мажите, предизвикувањето на штетните стереотипи и обезбедувањето систем на поддршка за да се намали стапката на самоубиства кај мажите ширум светот.
Традиционалните патријархални модели, кои создаваат очекувања како „мажите не плачат“ или „мажите мора да бидат силни“, им штетат на мажите исто колку и на жените. Овие стереотипи придонесуваат за зголемен стрес, нарушено ментално здравје и пократок животен век. Мажите поретко бараат помош кога се соочуваат со анксиозност или депресија, а почесто прибегнуваат кон штетни обрасци на однесување, како што е злоупотреба на алкохол или психоактивни супстанции.
Мажите на пазарот на трудот
Статистиките и истражувањата за родовата рамнотежа покажуваат дека вработените мажи заработуваат повеќе од жените, извршуваат подобро платени работни позиции и почесто заземаат раководни позиции во компаниите. Сепак, ова е само дел од реалноста.
Повик за промени
Меѓународниот ден на мажите е посветен на мажите кои секојдневно се соочуваат со овие предизвици. Целта е да се овозможи добро емоционално, физичко, социјално и духовно здравје, додека теми како токсичната машкост и високата стапка на самоубиства се ставаат во фокусот.
