Скапоцени метали, алуминиум и бакар... тоа е она што навистина се крие зад екранот на вашиот паметен телефон
Тие се натоварени со злато и други благородни метали вредни милијарди. Но, многумина од нас едноставно го фрлаат својот паметен телефон во корпа кога ќе го заменат со понов модел.
Mобилниот телефон е најпаметното нешто што некогаш сме го ставиле во џеб. Но, кога ќе почнат да се чувствуваат застарени, обично во рок од две години, таа скапа технологија премногу често се фрла наместо да се рециклира.
Во Велика Британија речиси пет милиони луѓе признаваат дека ги фрлиле своите стари телефони, а како резултат на тоа тие продолжуваат да ја загадуваат животната средина со токсични хемикалии.
Тие вклучуваат жива во батеријата, кристалниот дисплеј и таблите; олово во лемењето што ги спојува деловите; берилиум во контактите на батериите и електронските конектори; и арсен и силициум диоксид во компјутерскиот чип, пишува „Дејли мејл“.
Сега компаниите за обновување телефони, како што е Back Market, започнуваат рекламни кампањи со кои не повикуваат наместо тоа да ги испратиме нашите несакани уреди на рециклирање,
„Еден обновен мобилен заштедува 258 килограми суровини“, пишува на еден постер.
Под пластичната обвивка на паметниот телефон се крие ризница на природни ресурси, од злато и сребро до долга листа на елементи од ретки земји.
Раздвојте типичен „Ајфон“ и внатре ќе најдете околу 0,034 г висококвалитетно злато – околу 1,80 евра – 0,34 г сребро, 0,015 г паладиум и мала фракција – помалку од една илјадити дел од грамот – платина.
Уредот ќе содржи и помалку вредни, но сепак значителни количини алуминиум (25 г) и бакар (околу 15 г).
Имајќи предвид дека повеќе од 55 милиони Британци поседуваат барем еден паметен телефон, сите овие мали количини се собираат.
Еден тон „Ајфон“ може да даде 300 пати повеќе злато – што се користи за покривање на електронските кола на телефоните бидејќи не кородира – отколку еден тон златна руда.
Истата количина содржи 6,5 пати повеќе сребро – компонента на различни легури во телефонот – отколку еден тон сребрена руда.
Во меѓувреме, еден милион мобилни телефони би можеле да испорачаат речиси 16 тони бакарни жици, 15 килограми паладиум (кој се користи во електричните кола на уредите) и низа елементи од ретка земја кои тешко се ископуваат и рафинираат.
Навистина, високо интензивните индустриски процеси вклучени во ископувањето и рафинирањето на суровините на паметните телефони значат дека, во просек, правењето на еден паметен телефон троши околу 12 илјади вода.
Елементите на „Ајфон“ имаат ретки земјини елементи, како што се итриум, лантан, тербиум, неодимиум, гадолиниум и прасеодимиум.
Итриум и гадолиниум се користат во приказот на екранот; неодимиум и прасеодимиум во звучници и слушалки; а лантанот е вклучен во правењето поостри леќи во фотоапаратот.
Многу од овие материјали може да се најдат во Кина, земјата која сочинува 42 отсто од годишното производство на „Ајфон“ширум светот.
Главниот извор на гадолиниум, на пример, се кинеските рудници во Внатрешна Монголија, додека поголемиот дел од светскиот литиум (кој се користи во производството на литиум-јонските батерии на паметните телефони), се ископува во Австралија и Јужна Америка, но 97 проценти од него се рафинира во Кина.
Кина, САД и Казахстан го обработуваат берилиумот што се користи за формирање на легура со бакар за да се направат контактите на батеријата на „Ајфон“ и електронските конектори.
Во меѓувреме, лантан оксидот, супстанцијата што им помага на камерите на „Ајфон“ да дадат на квалитетот на сликата, главно се ископува во САД, Бразил, Индија, Шри Ланка и Австралија. Ова потпирање на суровини од целиот свет помага да се објасни зошто најновиот модел на „Епл“ – „Ајфон 13“ – чини од 779 до 1.079 фунти, во зависност од капацитетот за складирање.
Сепак, сиот високотехнолошки индустриски гениј што е вклучен во изградбата на паметен телефон е ништо за нас кога уредот почнува да не функционира или да се чувствува застарен.
Паметните телефони, заедно со лаптопите, се примарен извор на електронски отпад или е-отпад. Доколку сите тие сопственици ги продале своите стари паметни телефони за рециклирање, различните благородни метали во нив би можеле да се извлечат и да се стопат за повторна употреба, со што ќе се ограничи потребата за ископување нова руда.
