Кинеската имотна криза ја повлече економијата, доведе до масовни отпуштања и ги доведе компаниите вредни милијарди долари на работ на банкрот, пишува „Wall Street Journal“.
Економистите очекуваат влошување на ситуацијата. Продажбата на новоизградените куќи во Кина падна за 6 отсто минатата година, враќајќи се на ниво што не е забележано од 2016-та година, покажаа податоците на Кинеското биро за статистика. Цените на становите на секундарниот пазар во четирите најбогати градови во земјата, Пекинг, Шангај, Гуангжу и Шенжен, паднаа меѓу 11% и 14% во декември во споредба со претходната година, покажуваат податоците на компанијата „Centaline Property“.
Градежните компании почнуваат со помалку проекти. Сопствениците на станови предвреме ги отплаќаат своите хипотеки и позајмуваат помалку. Некогаш растечките недвижнини се заклучени во долготрајни преговори со странските инвеститори, откако тие ги прекинаа плаќањата на околу 125 милијарди долари странски обврзници помеѓу 2020-та и крајот на 2023-та година, покажаа податоците на „S&P Global Ratings“.
Кинеските градежни компании и локалните власти се толку очајни да привлечат купувачи на домови што некои прибегнуваат кон чудни маркетинг стратегии.
Компанија за недвижнини во Тијанџин објави видео оглас со слоган „купи куќа, добиј жена бесплатно“. Тоа беше игра на зборови со користење на истите кинески знаци како фразата „купи куќа и подари ја на жена ти“, но со структура на реченица која обично се користи за да им понуди бесплатни пари на купувачите. Во септември, компанијата беше казнета со 4.184 долари за рекламата.
Станбен комплекс во провинцијата Жеџијанг во источна Кина лани вети дека ќе им даде на купувачите на куќи 10 грама злато.
Претходно овој месец, Шен Сонгченг, поранешен шеф на канцеларијата за статистика на Народната банка на Кина, на локална конференција изјави дека забавувањето на пазарот на домување ќе трае најмалку уште две години. Тој проценува дека продажбата на нови домови ќе се намали за повеќе од 5% во 2024-та и 2025-та година.
Економистите од Вол Стрит, исто така, изразија загриженост за издржливоста на падот на станбените објекти.
„Нема премногу луѓе кои купуваат, можат или сакаат да купуваат“, рече Рејмонд Јун, главен економист за Кина во „ANZ“. Според него, има суштинска промена во начинот на кој Кинезите гледаат на секторот за недвижнини, при што домувањето повеќе не се смета за сигурна инвестиција.
Кинескиот сектор за недвижнини и поврзаните индустрии некогаш сочинуваа околу една четвртина од бруто домашниот производ, а падот на секторот е значително назадување за втората по големина економија во светот. Тоа ги поттикна повиците до Пекинг да направи повеќе за поддршка на секторот, но кинеските лидери досега се држат до политиките на „лажичка“ наместо да воведат голем пакет мерки за стимулирање на пазарот за недвижнини.
Многу економисти прават споредби со Јапонија, која со децении се обидуваше да се опорави од колапсот на цените на имотот и акциите. Кинеската берза е во пад со години.
Кинеската централна банка може да помогне во ублажувањето на проблемите, но треба да биде агресивна, вели шефот на економската анализа на „Citi Global Wealth Investments“ за азиско-пацифичкиот регион, Ли Ган Лиу. Централната банка сè уште има простор за маневрирање и може да направи голем чекор за да изврши значително влијание, додаде тој.
Лиу Јуан, шеф за аналитика на имот во „Centaline“, забележува дека без владина помош, цените на новите станови ќе треба да паднат за уште 50% од сегашните нивоа пред да го достигнат дното. Ова се заснова на претпоставката дека пресвртната точка ќе се случи само кога е поевтино да се купи отколку да се изнајми, додаде Лиу.
Забавувањето на пазарот за недвижнини во Кина однесе десетици жртви. Над 50 градежни фирми, главно приватни, престанаа да го плаќаат долгот. Претприемачите сè уште имаат милиони недовршени домови кои се продадени, но не се испорачани на пазарот. Кинеските власти издвоија милијарди долари за да им помогнат на градежните компании да ги завршат становите, но проблемите се зголемуваат.
Кризата ги исцеди касите на некои кинески градови кои претходно се потпираа на продажба на земјиште како главен извор на приходи. Економистите проценуваат дека тие имаат скриен долг во вредност од 400 милијарди долари до над 800 милијарди долари. За да ги скроти разговорите за можното неплаќање, централната влада воспостави програми за размена на долгови за да им помогне на некои компании да се рефинансираат.
Некои економисти се оптимисти. Во првата половина од оваа година, купувачите на станови од секундарниот пазар постепено ќе се враќаат на новиот домашен пазар и ќе го поддржат секторот.
„Работите полека ќе се подобруваат од таму“, рече Хелен Киао, главен економист за Кина во „Bank of America“.
Но, повеќето економисти сè уште очекуваат повеќе проблеми, а инвеститорите се претпазливи. Реперот на компаниите за недвижнини на берзата во Хонг Конг се намалуваше четири години по ред пред почетокот на оваа година. Од 1-ви јануари е намален за уште 15%.
