Ракијата е традиционален пијалок на народите на Балканот, првенствено јужните Словени: Босна и Херцеговина, Црна Гора, Хрватска, Северна Македонија и Србија. Се прави од различни видови овошје – најчесто од сливи и содржи околу 40% алкохол, но домашната ракија може да биде многу појака и да содржи помеѓу 50 и 60% алкохол.
Дека овој пијалок е посебен покажува и информацијата од Министерството за култура на Србија дека ракијата шљивовица е заведена на Репрезентативната листа на УНЕСКО на нематеријалното културно наследство на човештвото како елемент на нематеријалното културно наследство на Србија. Една од причините за вклучувањето на овој дух на листата на УНЕСКО е тоа што ракијата, која ја вклучува и сливавата ракија, е дел од традиционалната медицина, со додадени лековити билки или овошје за да се добијат лекови против настинки и болки.
Сигурно се случило вашите баби да користат ракија за зајакнување на имунолошкиот систем – за намалување на температурата, дезинфекција на рани, забоболки итн. Овие методи на традиционалната медицина се пренесуваат од колено на колено и се дел од нашата традиција толку долго што не се ни сеќаваме како започна се. Зошто ракијата се користи како замена за лекот и во кои случаи е дозволено да се користи?
Користење ракија за забоболка
Главната причина за лековитото дејство на ракијата доаѓа од киселината која се наоѓа во овошјето од кое се прави ракијата, а тоа е полифенол. Важноста на полифенолите е што тие играат клучна улога во одржувањето на нашето здравје и виталност.
„Иако не се знае точно колкаво е количеството на полифеноли во ракијата, бидејќи зависи од количината и видот на овошјето што се користи за производство на ракија и процесот на ферментација, некои ракии (слива, малина, грозје) можат да имаат антиоксиданс. ефект, па во превентивни цели се намалува ризикот од мозочен и срцев удар и таложење на „масни“ наслаги во крвните садови, кои на крајот доведуваат до затнување или ако се разделат – до тромб“, вели фармацевтот Анѓела Шапоњиќ.
Ова, како што вели соговорникот за N1, би го заштитило организмот од „потенцијални“ инфекции. Фармацевтот вели дека ракијата има аналгетско дејство, т.е. го збунува нашиот нервен систем за да не чувствуваме болка.
„Користењето на ракијата на овој начин може да биде корисно ако се работи за акутна болка, на пр. забоболка каде што нема хронична (зло)употреба на алкохол. Со хронична употреба на алкохол, т.е. од хронична болка, ракијата може само да ги влоши работите, меѓу другото, затоа што телото се навикнува на ефектот на етанолот, па затоа мора да се земаат поголеми и поголеми количини за да се постигне ублажување на болката“, вели фармацевтот.
Додава и дека во случај на забоболка не се пие ракија, туку се држи голтка ракија на местото каде што е присутна болката. Тој предупредува дека лечењето на краткотрајните болки се третира со поголема количина ракија од препорачаната, што често доведува до „навикнување“ на организмот на ваков вид третман.
Користење ракија за намалување на телесната температура – да или не?
Кога зборуваме за температурата, Шапоњиќ вели дека секоја ракија може да се користи како лапа за намалување на температурата, но дека комовица е најкористена. Фармацевтот објаснува дека алкохолот ги шири крвните садови и на овој начин нашето тело полесно го ослободува вишокот топлина.
Фармацевтот Никола Бошковиќ вели дека нашинците најмногу користат ракија за намалување на температурата, но дека може да биде контрапродуктивна.
„Човечкото тело природно одржува постојана телесна температура. Ако имаме малку покачена температура од 38 степени и повеќе, нашето тело повторно ќе се обиде да ја одржи таа температура. Ако користиме алкохолни преливи, т.е. со ракија, ако наеднаш ја спуштиме телесната температура на 36 степени, телото повторно ќе се обиде да ја врати на онаа што беше пред да ги ставиме облогите, што значи дека температурата ќе се врати многу брзо и немаме некој голем ефект со тоа“, објаснува тој за порталот N1.
Ракија во комбинација со состојки за преливи
Шапоњиќ вели дека во пракса луѓето често ја користат комовицата во комбинација со смрека, рузмарин, ментол за чувство на тежина во нозете, но овие олеснувања не доаѓаат од самата ракија, туку од другите состојки кои се користат за облоги. Исто така, комовицата во комбинација со магдонос се користи за инфекции на уринарниот систем, но во овој случај „вина“ е магдоносот, а не самата ракија.
„Ракијата (етанолот) ги екстрахира од растенијата оние супстанци кои позитивно делуваат на организмот, па тие се во поголема концентрација отколку кога би пиеле чај направен од истите растенија“, објаснува фармацевтот за N1.
Бошковиќ вели дека иако е точно дека одредени растителни екстракти кои се додаваат во ракијата можат да ја зголемат ефикасноста, проблемот со ваквите препарати е што често се прават дома, па не можеме да бидеме сигурни колку има нешто и каков е крајот. резултатот ќе биде.
Иако ракијата често се користи за дезинфекција на рани, Бошковиќ вели дека таа може да има само контрапродуктивни ефекти. „Кога ќе нанесеме алкохол на рана, таа гори. Луѓето често мислат дека ако има чувство на болка, алкохолот е тој што делува, но тоа всушност не е точно. При чистење на раните има подобри алтернативи кои не горат и се поефикасни“, објаснува тој за N1.
На крајот додава дека ако сакаме ракијата во одредени ситуации да има лековито дејство, најдобро е да биде чиста и да е 70 отсто алкохол, бидејќи тогаш е најефективна.
