На прв поглед, Франција има подарежлив пензиски систем во споредба со Германија. Во 2023 година, старосната граница за пензионирање од 62 години беше укината во Франција. Две третини од Французите беа против тоа, што доведе до бројни, често насилни, протести низ целата земја - протести на жолтите елеци. Владата ја усвои реформата, повикувајќи се на посебен член од Уставот и без конечно гласање во Националното собрание.
„Најраната возраст за пензионирање во Франција е зголемена од 62 на 64 години. Меѓутоа, за да добиете целосна пензија, треба да платите придонеси за 42 или 43 години“, објаснува Фридерике Хофман, дописничка на германската јавна телевизија АРД од Париз. Не само што е зголемена старосната граница за пензионирање, туку и бројот на години потребни за плаќање придонеси во пензискиот фонд. Пред реформата беа потребни 41,5 години, а сега Французите ќе треба да работат 43 години за да остварат целосна пензија. Оние кои нема да го постигнат тоа ќе мора да го продолжат својот работен век на 67 години, додаде Хофман, пренесува Дојче веле.
Германија: Покасно пензионирање од 2007 година
Во Германија, во 2007 година беше донесен Закон за прилагодување на возраста, кој предвидуваше постепено зголемување на старосната граница за пензионирање. За осигуреници родени 1964 година и подоцна границата е поместена на 67 години. За генерациите родени од 1947 до 1963 година се предвидува преоден рок со постепено зголемување на старосната граница за пензионирање.
За предвремено целосно пензионирање во Германија, треба да имате 45 години стаж. И тогаш веќе не може да се пензионира на 63 години без да се намали сумата на пари, истакнува Кристијан Линднер од Лангебрик во Саксонија.
Просечната старосна пензија за мажи со најмалку 35 години стаж била околу 1.800 евра во 2023 година. Жените можеле да сметаат во просек по 1.333 евра. На национално ниво, висината на старосната пензија по најмалку 35 години стаж била нешто повисока: 1.809 евра за мажи и 1.394 евра за жени.
Овој советник и експерт за пензии вели: „Законодавецот утврдил дека овие правила важат само за осигуреници родени пред 1953 година. За помладите, односно сите родени од 1953 до 1964 година старосната граница постепено се зголемува на 65 години - дури и ако имаат 45 години стаж.
Колку време е потребно да се работи во други земји на ЕУ?
Според анализата на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), Германците се меѓу оние кои најдолго работат во ЕУ. Во 2022 година, просечната возраст за пензионирање беше близу 66 години.
Други земји на ЕУ:
- Холандија и Данска: 67 години
- Шпанија: 65 години
- Австрија: мажи - 65 години, жени: 61 година
- Франција и Италија: 64 години
- Грција и Луксембург: 62 години
Во Хрватска, осигурениците имаат право на старосна пензија доколку имаат 65 години и имаат најмалку 15 години стаж. За жените важи преоден рок од 1 јануари 2020 година до 31 декември 2029 година, при што старосната граница е помала од 65 години. Во 2023 година границата беше 63 години и 3 месеци и секоја година се зголемува за три месеци. Просечната нето пензија е околу 500 евра.
Италијански реформи со исклучоци
Италија, исто така, ја зголеми старосната граница за пензионирање на 67 години, но во пракса многумина се пензионираат на 62 години, често со целосни бенефиции. Различни исклучоци го овозможуваат тоа, објаснува дописникот на АРД од Рим, Андреас Херц.
„Политичарите сега сакаат да ги ограничат овие исклучоци. Планирано е помладите генерации да работат до 71 година.
Италија издвојува најголем дел од својот државен буџет за пензиите во целата ЕУ.
Дански модел: Возраста за пензионирање се зголемува со очекуваниот животен век
Она што не е само тема за размислување, туку реалност во Данска – возраста за пензионирање расте заедно со просечниот животен век. Во моментов има 67 години, но ќе продолжи да расте, објаснува дописникот на АРД Рике Детлефсен од Копенхаген.
„Ќе морам да почекам до 2033 година за да се пензионирам на полна возраст од 68 години. Од 2040 година старосната граница за пензионирање ќе биде 70 години. И ако животниот век продолжи да расте, ќе продолжи да расте.
Може да се случи нејзината ќерка, која сега има 25 години, да мора да работи до 74 години. Пензиите во Данска се финансираат од даноци. Без разлика дали сте богат или сиромашен, гарантираната сума е 965 евра месечно. Оние кои немаат дополнителни приватни заштеди добиваат многу повеќе. Сепак, се повеќе луѓе, особено физичките работници, медицинските сестри и негувателите, бараат предвремено пензионирање бидејќи не можат да издржат работа до законската возраст за пензионирање.
Австриски систем: Секој уплаќа во пензиски фонд
Во Австрија пензискиот систем има висок приоритет. За разлика од Германија, сите граѓани плаќаат пензиско осигурување во државниот пензиски фонд – вклучувајќи поединци, политичари и, сè повеќе, државни службеници.
Во 2004 година беше донесен закон со кој државните службеници беа вклучени во системот за плаќање пензиско осигурување, со преоден рок до 2040 година. Од 1958 година придонеси плаќаат и приватни лица, а во 1997 година се укинаа посебните привилегии за политичарите – оттогаш тие уплаќаат и во редовниот пензиски фонд.
Друга разлика во споредба со Германија е тоа што работодавците во Австрија плаќаат 2,3 отсто повеќе придонеси од вработените. Вкупната стапка на придонес е 22,8 отсто, додека во Германија е 18,6 отсто.
Австрија во моментов не планира да ја зголеми старосната граница за пензионирање на 67 години. Пропишаната старосна граница за мажи е 65 години, а за жени моментално 61 година. Сепак, до 2033 година старосната граница ќе биде и 65 години за жените, вели Николаус Нојмаер од студиото на АРД во Виена.
