Македонските граѓани со загриженост ги следат цените на пазарите, прашувајќи се дали ова лето ќе можат да уживаат во свежите сезонски овошја без да им „проплаче“ паричникот. Минатогодишните поскапувања на храна и растот на животните трошоци веќе оставија трага врз семејните буџети, а многумина стравуваат дека овошјето би можело да стане луксуз наместо неопходен дел од исхраната.
Дали ни се заканува нов бран високи цени или пазарите ќе нè изненадат со пристапни понуди?
Разговаравме со земјоделци, трговци и економски експерти за да дознаеме што нè очекува ова лето.
Временските услови – клучен фактор
Климатските услови секоја година имаат клучна улога во одредувањето на родот и квалитетот на овошјето. Оваа зима беше релативно блага, но пролетните измрзнувања и честите врнежи може да влијаат на приносите.
„Имавме непредвидливи временски услови – во некои региони, црешите и праските беа погодени од пролетен мраз, што значи дека родот ќе биде помал. А помал род значи повисоки цени“, вели Иван Стоилов, овоштар од Тиквешијата.
Од друга страна, земјоделците од Гевгелија и од Струмица велат дека сезоната за лубеници и дињи изгледа ветувачки.
Според нив, добрата комбинација на сончеви денови и доволно врнежи може да резултира со обилен род, што би значело подостапни цени за потрошувачите.
Увозот и извозот ќе играат важна улога
Освен домашното производство, цените на овошјето значително зависат од увозот и извозот.
Ако голем дел од македонските лубеници и праски завршат на странските пазари, тогаш домашните потрошувачи ќе треба да платат повеќе.
„Минатата година голем дел од нашите кајсии и праски беа извезени во Полска и во Чешка, што ги зголеми цените овде. Ако оваа година извозот е послаб, можеби цените ќе бидат пониски“, објаснуваат експертите.
Од друга страна, увозот на овошје од Грција, Турција и од Шпанија може да ги стабилизира цените.
Меѓутоа, во последно време трошоците за транспорт и царинските давачки се зголемени, што може да влијае на крајните цени во маркетите.
Што велат трговците?
На пазарите веќе може да се забележи тренд на постепено поскапување на сезонските овошја. Трговците велат дека засега цените се релативно стабилни, но многу ќе зависи од понудата во следните месеци.
„Црешите веќе се продаваат по 200-250 денари за килограм, што е значително повисоко од лани во овој период. Ако родот биде добар, цените ќе паднат, но ако продолжи нестабилното време, ќе останат високи“, вели пазарџијата Коста Киров.
Во супермаркетите, пак, увезените плодови имаат поголема цена, но се нуди и различна категорија на квалитет.
Лубениците од Грција веќе пристигнуваат, но нивните цени ќе бидат значително повисоки од македонските.
Очекувања за летната сезона
Економистите предвидуваат дека ако не дојде до големи природни непогоди или непредвидени извозни договори, цените на најбараните летни овошја ќе бидат слични како лани.
Но, доколку нестабилното време продолжи или извозот нагло се зголеми, потрошувачите ќе мора да издвојат повеќе пари.
„Секогаш постои ризик од скок на цените, но ако земјоделците имаат добри услови и ако Владата помогне со одредени субвенции, цените ќе останат во прифатливи граници“, сметаат економистите.
Извор: denar.mk
