Не е само багажот важен, ниту топлата јакна. Многу поважно е да знаете каде чекорите, што потпишувате и под кои услови ќе работите.
Аналитичарите објаснуваат дека луѓето мислат дека таму е секогаш мед и млеко, ама вистината е посложена, па понекогаш и со неочекувани кривини што ќе те фатат неподготвен.
Словенија последниве години стана еден од најпривлечните избори за сезонска работа, особено во хотелиерството, градежништвото, фабриките и логистиката.
Платите се повисоки од нашите, условите генерално пристојни, но тоа не значи дека нема ризици. Првиот момент каде најмногу се греши е договорот.
Луѓето, од желба што побрзо да тргнат, го потпишуваат без да го прочитаат до крај. Аналитичарите предупредуваат дека токму таму знаат да се појават „финти“ различни од наведеното работно време, обврски што не биле спомнати претходно или плата што зависи од производност, а тоа никој не го објаснил однапред.
„Не можете да тргнете на сезонска работа со претпоставка дека сè ќе биде коректно по автоматизам. Барајте писмено објаснети услови, детално, без недоречености“, велат експертите.
Понекогаш поради брзањето и еуфоријата, луѓето ја прифаќаат првата понуда без да проверат дали агенцијата е легална. Сепак, не е реткост да се наиде на огласи што звучат совршено, а зад себе имаат фирми кои не се регистрирани за посредување.
„Барем еднаш проверете дали компанијата постои, дали има вистинска адреса, дали има контакти кои одговараат“, нагласуваат познавачите.
И, да, треба да бидете внимателни ако некој побарува пари однапред за да „ви најде работа“, бидејќи тоа во повеќето случаи е знак за нешто што не мириса баш на регуларност.
Живеалиштето е следниот болен момент. Иако многу работодавачи обезбедуваат сместување, не секогаш тоа е она што ви го опишале преку телефон.
Имало случаи каде по пристигнувањето работниците нашле соби без греење, пренатрупани со по шест-седум луѓе, или локации оддалечени од градот толку што мораш да станеш два часа порано за да стигнеш на смена.
Еден експерт за миграциски трендови предупреди дека „сезонската работа е многу полесна кога работодавачот е транспарентен, а работникот внимателен“.
И тука не треба многу, туку само да се праша однапред: колку луѓе делат соба, дали има приватен тоалет, кој плаќа сметки, дали се обезбедени превоз, постелнина, интернет… Наизглед ситници, но токму тие знаат да го направат престојот кошмарен ако не се средени.
Работното време во Словенија често е поинтензивно од она што луѓето го очекуваат. Особено во сезонските месеци кога хотелите се полни, кога фабриките брзаат со роковите или кога во складиштата има појачан прилив на стока.
„Луѓето понекогаш мислат дека ќе работат по седум-осум часа, а ги чекаат дванаесетчасовни смени“, предупредуваат трудови експерти.
И тоа не е невообичаено. Но важно е да знаете дека секој вишок час мора да биде евидентиран и платен – а ако не е, тогаш треба да реагирате. Таму законите се јасни, проблем е што нашите работници често не ги познаваат.
Исто така, постои моментот со осигурувањето, кој делува како техничка работа, а е многу повеќе од тоа.
Ако работодавачот не ве пријави правилно, во случај на повреда може да настане хаос.
„Не одиш на сезонска работа само со надеж дека ништо нема да се случи“, велат познавачите, „оди со документи, со проверена пријава и со осигурување што важи од првиот ден, бидејќи само така си сигурен дека некој ќе стои зад тебе ако работите тргнат во погрешна насока“.
Имало ситуации каде луѓе останале со повреда и без никаква поддршка, само затоа што не прашале дали се пријавени во системот.
Некои сезонци се жалат и на комуникацијата – на јазичната бариера, која знае да го усложни секојдневието. Не мора секој да знае словенечки, но барем основно разбирање многу олеснува.
„Дури и едноставно познавање на неколку клучни фрази може да ви заштеди нерви“, велат аналитичарите. Работодавачите, во принцип, не инсистираат на перфектен јазик, но инсистираат на разбирање на упатствата, а тоа е и во ваша корист – и за безбедност, и за ефикасност.
Кога сето ова ќе се стави на вага, станува јасно дека сезонската работа во Словенија не е ни лоша, ни совршена, туку таа зависи од тоа колку внимателно ќе пристапите кон процесот.
Од тоа дали ќе прашате оној еден дополнителен детал, дали ќе прочитате меѓу редови, дали ќе го поставите непријатното прашање што многумина го прескокнуваат. Или она недовршено „а што ако…“ што никој не сака да го изговори, ама сите го чувствуваат.
Експертите велат дека добрите работни искуства не се случајност, тие се резултат на подготвен работник и коректен работодавач. Колку едното недостига, толку другото страда. И можеби токму затоа секоја година слушаме различни приказни: од луѓе што се враќаат со заштедени пари и спокојство, до оние што едвај чекаат да побегнат назад дома.
Исто место, различни исходи – разликата често почнува пред да се качите во автобус.